Саломат, сокини 43-солаи шаҳри Душанбе, даҳ рӯз аст, ки аз бемории COVID-19 ранҷ мекашад. Мегӯяд, бо шавҳараш дар хона табобат мегиранд ва пизишкон тавсия додаанд, ки хешу ҳамсояҳо ба аёдаташон наоянд. Саломат яке аз даҳҳо нафар аст, ки коронавирус дар остонаи интихоботи раёсати ҷумҳурӣ ба онҳо сироят кардааст. Шояд сокинон аз ҳоло дар бораи раъй додан ба номзаде фикр кунанд, вале тасмими Саломат ниҳоӣ шудааст.
Ӯ мегӯяд, ба раъйдиҳӣ намеравад, чун метарсад, ки дигаронро сироят накунад ва ё бо масунияти заиф ба бемории дигаре гирифтор нашавад. Саломат, ки телефонӣ бо Радиои Озодӣ суҳбат мекард, гуфт: "Ҳар нафаре, ки ин бемориро аз сар гузаронидааст, медонад, чӣ қадар сахт аст. Аз ин рӯ, намехоҳам, ба овоздиҳӣ рафта, чанд нафари дигарро бемор кунам, ё сиҳатии худро зери хатар монам. Агар қуттиҳои сайёр биёранд, имкони овоз доданро дорам, вале ҳеҷ вақт дар ин вазъ таваккал намекунам."
Бими Саломат аз ширкат дар интихобот дар ҳолест, ки мақомот мегӯянд, интихоботро бо назардошти риояи қоидаҳои беҳдоштӣ баргузор мекунанд. Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсӣ дар як посухи хаттӣ ба Радиои Озодӣ навишт, ки маъракаи интихоботӣ дар аҳди коронавирус дар кишварҳои дигар таҷриба шудааст ва Тоҷикистон низ ин корро бо риояти қоидаҳои беҳдоштӣ анҷом дода метавонад.
Дар посухи комиссия чунин омадааст: “Вазъи вобаста ба коронавируси нав мушкилоти ҷаҳонӣ буда, Тоҷикистон танҳо кишваре нест, ки дар ин давра чунин маъракаи сиёсиро мегузаронад. Маълумот аз он шаҳодат медиҳад, ки дар ин давра дар кишварҳои гуногун маъракаҳои интихоботӣ гузаронда шудаанд, ё мешаванд”. Дар посухи Комиссияи марказии интихобот гуфта нашудааст, ки риояти кадом қоидаҳои беҳдоштӣ зимни раъйдиҳӣ ҳатмист ва ё иҷро карда мешаванд.
Назарҳои дигар доир ба шеваи раъйдиҳӣ
Интихобот рӯзи 11-уми октябри имсол баргузор мешавад. Ба фарқ аз солҳои пеш имсол ин маъракаи сиёсӣ дар шароите баргузор мегардад, ки пандемияи COVID-19 ҷаҳонро фаро гирифтааст ва дар аксари кишварҳо, аз ҷумла дар Тоҷикистон барои монеъ шудан ба сирояти васеи беморӣ чорабиниҳои серодамро манъ кардаанд. Бино ба иттилои расмӣ, аз 30-юми апрел то 14-уми сентябр коронавируси нав дар Тоҷикистон ба бештар аз 9000 нафар сироят кардааст ва 72 нафар ҳам фавтидаанд.
Дар як назарпурсии сарироҳии Радиои Озодӣ дар хиёбонҳои Душанбе чанде аз раҳгузарон гуфтанд, агар воқеан ба раъйи онҳо эҳтиром гузошта шавад, бояд мақомот чораҳои беҳдоштиро ҷиддӣ бигиранд. Тоҳир Лашкаров, як сокини пойтахт гуфт, беҳтар аст нуқтаҳои райъдиҳӣ на дар утоқҳои хурду баста, балки дар хиёбон ва ё майдонҳо сурат бигирад. Вай гуфт: “Маводи антисептикӣ ва дигар маводе, ки ба вирус муқовимат мекунад, бисёртар гузошта шавад, хуб мешуд”.
Аваз Маҳмудов, ҳамсуҳбати дигари Радиои Озодӣ аз ноҳияи Варзоб гуфт, бовар надорад, ки дар интихобот ҳама қоидаҳои беҳдоштӣ риоя мешавад ва аз сокинон хост худро эҳтиёт кунанд: “Интихоботро монему дохили нақлиёти мусофиркашро бубинем. Ҳама бениқоб, болои ҳамдигар савор мешаванд. Дар интихобот чӣ кор мекунанд? Ҳар кас пешгирӣ кунад, барои худаш аст.”
Гузориши видеоӣ дар инҷост:
Тавсияи табибон чист?
Дар Тоҷикистон 5 миллион нафар ҳаққи овоздиҳӣ доранд. Таҳлилгарон мегӯянд, дар сурати ширкати нисфе аз онҳо дар интихобот хатари васеъ паҳн шудани беморӣ вуҷуд дорад.
Мутахассисони Созмони Ҷаҳонии Беҳдошт машварат додаанд, ки назорати қоидаҳои беҳдоштӣ дар ин маъракаи серодам ҷиддӣ гирифта шавад. Ин ниҳоди байналмилалӣ аз ҷумла гуфтааст, интихобот, ки маъракаи серодам аст, метавонад, сабаби паҳншавии фавқулодаи беморӣ гардад, барои ҳамин, тамоми ниҳодҳо, аз ҷумла Вазорати тандурустӣ, ҷомеаи шаҳрвандӣ ва худи сокинон бояд эҳтиёткор бошанд.
Пизишкон ҳузури ҳамтоёни худро дар марказҳои овоздиҳӣ муҳим медонанд. Саидҷон Нодирӣ, номзади илмҳои тиб ва раҳбари "Ҷамъияти пайравони Сино” дар суҳбат бо Радиои Озодӣ гуфт: "Агар фосилаи ҷисмонӣ нигоҳ дошта шавад, ҳарорати ҳар нафар санҷида шавад, он гоҳ метавон, хатари сироятро кам кард. Ҳарчанд гирифторӣ дар Тоҷикистон поён рафтааст, боз ҳам барои онҳое, ки сироятёфта, ё гуруҳи осебпазир ҳастанду дар хона мемонанд, барояшон қуттиҳои сайёр бурда шавад."
Интихоботи моҳи октябр интихоботи президентии панҷум аз соли 1994 дар Тоҷикистон аст. Дар чаҳор интихобот расман Эмомалӣ Раҳмон, президенти кунуниро пирӯз эълон карданд. Натиҷаи интихоботҳое, ки мақомоту кишварҳои дӯсти Тоҷикистон онро демократӣ ва созмону кишварҳои ғарбӣ ношаффофу ғайриодилона хондаанд.
