Ин созмон аз соли 2006 ба ин тараф ҷараёни интихоботҳои президентиро дар Тоҷикистон назорат мекунад ва ҳеч кадоме аз онҳоро ҷавобгӯ ба меъёрҳои байнулмилалӣ эътироф накардааст.
Лорен Барановска, ноиби сухангӯи Дафтари Ниҳодҳои Демократӣ ва Ҳуқуқи Инсон (ODIHR), рӯзи 10-уми сентябр дар як паёми кӯтоҳи хаттӣ ва дар посух ба суоли Радиои Озодӣ гуфт: “Айни замон ODIHR интизори даъватнома аст, то мувофиқи уҳдадориҳои САҲА ба назорат шуруъ кунад.”
Барановска афзуд, "танҳо дар сурати гирифтани даъватнома (манзур аз Тоҷикистон) метавонем фаъолиятҳоямонро ҷиҳати назорати интихобот ба нақша гирем."
То интихоботи президентӣ дар Тоҷикистон, ки 11-уми октябр доир мешавад, камтар аз як моҳ мондааст. Мақомоти Тоҷикистон то ба ҳол қазияро шарҳ надодаанд. Дар сурати ба даст омадани шарҳи кумисюни марказии интихобот ва ё ниҳодҳои дигари расмии Тоҷикистон дар ин ҷо нашр хоҳем кард.
Зимнан, бори нахуст дар соли 2020 ин созмон аз ирсоли ҳайати дарозмуддати худ барои назорат аз ҷараёни интихоботи порлумонии Тоҷикистон худдорӣ карда, танҳо ҳайати хурди коршиносонашро фиристода буд.
Гуруҳе аз нозирони Созмони Амният ва Ҳамкории Аврупо, ки моҳи март барои назорати интихоботи вакилон ба Маҷлиси Намояндагон омаданд, рӯзи 27-уми май гузориши ниҳоии хешро аз дидаву шунидаҳо ва таҳқиқи қонунгузории интихоботии Тоҷикистон нашр карданд.
Дар ин гузориш аз ҷумла омадааст, интихоботи порлумонӣ дар як муҳите баргузор шуд, ки “нақзи пайвастаи ҳуқуқи сиёсӣ ва озодиҳои бунёдӣ, фазое барои мубоҳисаҳои гуногунандеши сиёсӣ нагузошт ва мухолифони аслӣ аз саҳнаи сиёсӣ ронда шуданд.”
Дар натиҷа, ба гуфтаи муаллифони гузориш, мардум дар Тоҷикистон алтернатива ва ё гузинаҳои сиёсӣ барои интихоб надоштанд. Интихобот барои 63 курсии Маҷлиси Намояндагон рӯзи 1-уми март баргузор шуд.
Дафтари Ниҳодҳои Демократӣ ва Ҳуқуқи Инсон ҳеч яке аз интихоботҳои Тоҷикистонро “шаффофу демократӣ ва мутобиқ ба меъёрҳои байналмилалӣ эътироф накардааст”.
Муносибати Тоҷикистон бо САҲА ва ниҳоду созмонҳои зертобеи он баъд аз ҳузури мухолифони тоҷик дар нишасти Варшава сард шуд. Аз ҷумла, моҳи июли соли 2020 Тоҷикистон ба дубора таъин шудани Ҳарлем Дезир, дипломати фаронсавӣ ба ҳайси намоянда дар умури озодии матбуоти САҲА мухолифат кард. Дезир борҳо Тоҷикистонро барои маҳдуд кардани озодии баён танқид карда буд.
Интихоботи президентӣ дар Тоҷикистон рӯзи 11-уми октябр баргузор мешавад. Ҳизбҳои аграрӣ, ислоҳоти иқтисодӣ, сотсиалистӣ, демократӣ, коммунистӣ ва халқии демократӣ роҳбарони худро барои ширкат дар интихобот пешбарӣ кардаанд.
Сокинон дар Тоҷикистон мегӯянд, дигарбора пирӯз эълон шудани раисҷумҳури феълӣ Эмомалӣ Раҳмон аз тарафи Кумисюни марказии интихобот аз ҳоло маълум аст ва номзадҳои дигар танҳо барои вонамуд кардани рақобат ва демократӣ ҷилва додани интихобот пешбарӣ шудаанд. Иддаое, ки мақомот ва номзадҳо ба курсии президентӣ онро рад мекунанд ва ба ҷиддӣ будани кӯшишҳои худ таъкид доранд.
Дар ин миён Ҳизби сотсиал-демократи Тоҷикистон интихоботро бо чанд далел, аз ҷумла барвақт таъйин шудани санаи интихобот ва набудани рақобати воқеӣ таҳрим ё бойкот кард. Фаромуз Иргашев, сокини 30-солаи шаҳри Хоруғ, довталаби мустақил шуд, ки мехоҳад, бо роҳи худпешбарӣ вориди сабқат шавад ва то 11-уми сентябр ба ҷонибдориаш 70 ҳазоор имзо ҷамъ овардааст.
