Вакилони Маҷлиси Намояндагон – палатаи поёнии парлумон – барои аз 35-и ҳозира то 30 поин овардани синни номзад ба мақоми президенти Тоҷикистон ризоят доданд. Матни тарҳи тағйиру иловаҳо баъди тасвибаш аз сӯи вакилон 22 январ ба Додгоҳи конститутсионӣ фиристода шуд. Танҳо баъд аз хулосаи ин ниҳод рӯзи раъйпурсӣ эълон мегардад.
Шукурҷон Зуҳуров - раиси Маҷлиси Намояндагон гуфт, ки матни тағйиру иловаҳо ба Қонуни асосӣ ва бахусус масъалаи аз 35 то 30 поин овардани синни довталаб ба мақоми президент "якдилона қабул шуд". Ӯ гуфт, ки бар асоси ин тағйирот инчунин аъзои ҳукумат қабл аз шурӯи корашон савганд ёд карда, Шӯрои адлияи Тоҷикистон ба унвони як ниҳоди расмӣ аз байн хоҳад рафт.
Ин тарҳи тағйиру иловаҳо аз 41 банд иборат буда, бештар аз тағйири калима ва ибораҳо иборат аст. Аз ҷумла, вакили парлумон Маҳмадалӣ Ватанов ҳангоми муаррифии тарҳ гуфт, ки вожаи “Конститутсия” дар ҷояш монда, “Сарқонун” ҳазф хоҳад шуд. Ӯ гуфт, ки калимаи Сарқонун сохта аст. Инчунин, дар ин тарҳ ивази "ҳуқуқи" ба "ҳаққи", "шаҳрвандоне" ба "шахсоне", "муқарраргардида" ба "эълоншуда" ва "сайёҳӣ" ба "туризм" таъкид гардидааст.
Браузери шумо HTML5-ро намешиносад
Лоиҳаи сарқонун:ҳизби динӣ манъ аст
Вале коршиносон мегӯянд, асоси ин тағйирот ду нуктаи он аст, ки аввалӣ дар сурати тасвибаш ба Рустами Эмомалӣ - писари раисиҷумҳури Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон, ҳаққ медиҳад, дар интихоботи президентии соли 2020 номзад шавад. Рустами Эмомалӣ, ки дар соли 2020 ба синни 33 мерасад, бар асоси муқаррароти Қонуни асосии феълии Тоҷикистон, ҳаққи пешбарии номзадиашро надошт, чунки дар он синни ҳадди ақалл барои номзад ба президентӣ 35 муқаррар шуда буд.
Баъдан, бар асоси Қонуни асосӣ, ки ҳоло мавриди амал қарор дорад, як шахс ба вазифаи президент бештар аз ду мӯҳлат пай дар пай интихоб шуда наметавонад. Аммо дар тарҳи нави ислоҳот ба Қонуни асосӣ, бино ба нусхае, ки ба дасти Озодӣ расид, ба моддаи 65-ум ин банд илова шудааст, ки ин маҳдудият "ба Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат татбиқ намегардад. Вазъи ҳуқуқӣ ва ваколатҳои Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллатро қонуни конститутсионӣ муайян мекунад."
Эмомалӣ Раҳмон, ки аз соли 1992 ба Тоҷикистон роҳбарӣ мекунад, бар асоси Қонуни асосӣ, ҳаққи ширкат дар интихоботи соли 2020-ро надорад, вале дар сурати тасвиби ислоҳоти ҷадид ӯ ҳам метавонад бидуни маҳдудият худро номзад кунад.
Инчунин, дар тарҳи пешниҳодӣ барои ислоҳи Сарқонуни Тоҷикистон синни номзад ба мақоми вакили Маҷлиси Намояндагон, Маҷлиси Миллӣ ва суди конститутсионӣ аз 30-солагӣ муқаррар гардида, таъсиси ҳизбҳои характери динидошта манъ гардидааст.
Тарҳи ислоҳот ба Қонуни асосиро 16 узви Маҷлиси Миллӣ ва 27 узви Маҷлиси Намояндагон пешниҳод кардаанд ва он се моҳ пеш аз қабулаш ба раъйпурсии умумихалқӣ гузошта хоҳад шуд. Баъзе аз расонаҳои дохилии Тоҷикистон ҳафтаи ҷорӣ бо такя ба манобеи худ дар ҳукумати кишвар навиштанд, ки ин раъйпурсӣ моҳи майи соли ҷорӣ баргузор мегардад.
Тарафдорони ислоҳи Қонуни асосӣ мегӯянд, ин қонун догма нест ва бояд бо шароити замон мувофиқ карда шавад. Аммо мухолифон мегӯянд, ки сабаби ҳамаи ислоҳҳо ҳифзи қудрати раисиҷумҳури кунунист, ки зоҳиран мақомашро тарк карданӣ нест. Сарқонуни Тоҷикистон соли 1994, вақте дар ин кишвар ҷанги шаҳрвандӣ ҳанӯз идома дошт, қабул шуд. Ба ин муносибат рӯзи 6 ноябр дар Тоҷикистон Рӯзи Қонуни асосӣ эълон шудааст.
Қонуни асосии Тоҷикистон дар солҳои 1999 ва 2003 аз тариқи раъйпурсиҳо бозбинӣ шуд. Тағйироти ворида ба Қонуни асосии Тоҷикистон дар соли 2003 ба раиси ҷумҳур Эмомалӣ Раҳмон имкон дод, ки ҳаққи боз ду давраи ҳафтсолаи раҳбарии кишварро ба даст биёрад ва замони раёсаташро то соли 2020 тамдид кунад.