Созмонҳои ғайридавлатӣ мегӯянд, барои чунин муҳоҷирони ихроҷшуда бояд давраҳои касбомӯзӣ ва таъмини онҳо бо ҷои корро ташкил кард.
Светлана Абаштовенко - раиси кумитаи ҳамоҳангсози созмонҳои ҳамкориҳои шаҳрвандии “Осиёи Марказӣ ва рушд” ва яке аз созмондиҳандагони мулоқоти Бишкек мегӯяд, солҳои ахир муҳоҷирати кории занон аз ин кишварҳо низ афзоиш ёфтааст. Онҳо ба умеди пайдо кардани кор ва василаи гузарони зиндагии худ ва фарзандонашон муҳоҷират мекунанд. Вале, муттаассифона, дар кишвари мизбон онҳо ба хушунати кордиҳандагон дучор мешаванд.
“Як масъалаи муҳим дар ин раванд ҳифзи ҳуқуқи занони муҳоҷир аст, зеро хушунат бар зидди онҳо низ афзоиш ёфтааст. Хушунат аз ҷониби кордиҳандагон мушоҳида мешавад. Вақте ки чунин занон ба ватан бармегарданд, аз шавҳар талоқ мегиранд, оилаи худро аз даст медиҳанд, аз хонаи шавҳар ронда мешаванд. Табиист, ки ҳукуматҳо ба сабаби душвориҳои иқтисодӣ омода нестанд, ки ба доди чунин занон бирасанд. Барои он ки буҳрони иқтисодӣ рушди ин кишварҳоро боздоштааст,” - мегӯяд Светлана Абаштовенко.
Шӯҳрат Латипов - ҳамоҳангсози Маркази саломатӣ ва бемориҳои равониву норасоии масъунияти бадан ва яке дигар аз ширкаткунандагони мулоқоти Бишкек гуфт, онҳо мехоҳанд дар оянда барои ҳали мушкили муҳоҷирон намояндагони давлату ҳукуматҳоро низ бештар ҷалб кунанд: “Мо дар оянда мехоҳем ба ин мулоқотҳо мақомоти давлатии Русия ва Тоҷикистонро низ даъват кунем. Дар яке аз мулоқотҳои мо дар Бишкек дар аввали ҳамин моҳ сафири Тоҷикистон дар Қирғизистон низ ширкат дошт. Ҳоло як платформае ташкил шудааст, ки натанҳо созмонҳои ғайридавлатӣ, балки мақомоти давлатӣ низ дар он ширкат мекунанд ва ба ҳали мушкилиҳои муҳоҷирон ҷалб карда мешаванд. Мо ин платформаро дар оянда барои ҳамоҳанг сохтани фаъолияти ҳам созмонҳои ғайридавлатӣ ва ҳам намояндагони давлатӣ истифода мебарем.”
Ҳамасола танҳо аз Тоҷикистон беш аз 1 миллион ва тақрибан ҳамин шумор аз Қирғизистон худро ба бозори кори Русия мезананд. Шумори муҳоҷирони корӣ аз Узбакистон то 5 миллион гуфта мешавад. Аробаи рӯзгори хонаводаҳои Осиёи Марказӣ асосан аз ҳисоби муҳоҷират ҳаракат мекунад. Барои мисол, муҳоҷирони тоҷик соли гузашта ба ватан 3,6 миллиард доллар пул фиристодаанд, ки баробари қариб нисфи маҷмӯъи маҳсулоти дохилии Тоҷикистон аст. Бино ба ҳисобҳо, ин рақам имсол боз ҳам хоҳад афзуд.
Ҳоло чунин ба назар мерасад, ки душвориҳои иҷтимоии марбут ба муҳоҷирати корӣ маҳофили иҷтимоиро натанҳо дар Тоҷикистон, балки дар кишварҳои дигари Осиёи Марказӣ низ низ бетараф намегузорад. Муҳоҷирати кории тоҷикон дар давоми ду даҳсола эътибори ин мардумро дар Русия тағйир додааст ва то ҷое корти муаррифии мардуми тоҷик ҳамин муҳоҷиронаш шудаанд. Оё давлат ва созмонҳои ғайридавлатии кӯмак ба муҳоҷирон метавонанд дар рафъи ин мушкил даст ба дасти якдигар диҳанд ва бо истифода аз ҳар имкони мавҷуда паёмадҳои манфии муҳоҷиратро аз байн бибаранд ё муҳоҷирону муҳоҷирати кориро боз ҳам манбаи сӯдҷӯӣ медонанд?
