Ҷанги Украина
Идомаи муборизаҳои Украина; иддаои ишғоли деҳае ва баҳси тонкҳо
Нерӯҳои Русия иддао доранд, ки як деҳаро дар шарқи Украина ишғол карданд. Украиниҳо мегӯянд, муҳориба ҳанӯз идома дорад. Ғарб ба Украина дар ҷанге, ки наздик ба як сол боз ҷараён дорад, пешниҳоди кумак карда, истодагарии Украинаро ба гунае мавриди санҷиш қарор додааст.
Президенти Украина Владимир Зеленский дар изҳороти ахираш аз Ғарб ба таври мустақим пурсид, ки оё кишварашро бо тонкҳои пешрафта таъмин мекунад ё на, чун, ба гуфтааш, “қарор бояд қабул шавад”. Як мушовири Зеленский ҳам гуфт, “беҷуръатии ҷаҳонӣ” ҷони украиниҳоро мегирад.
Ситоди кулли нерӯҳои Украина рӯзи 21-уми январ навишт, дар ин рӯз ба мавқеъҳои нерӯҳои Русия 18 бор зарба зад ва ҷониби Русияро дар он муттаҳам кард, ки 12 маҳалли зистро дар вилоятҳои Луҳанск ва Донетск нишон гирифт. Ба иттилои ситоди кул, аз ҳафт се ҳамлаи мушакӣ ба шаҳрҳои Краматорск ва Ҳуляйполе расид ва дар шаҳри Никопол маҳалҳои зисти мардум ҳадаф гирифта шуд.
Рӯзе аз ин пеш Вазорати дифои Русия иддао кард, ки деҳаи Клешеевкаро дар вилояти Донетск ишғол кард. Ин деҳа дар 5-километрии шаҳри Бахмут ҷойгир аст. Раҳбари гурӯҳи "Вагнер" Евгений Пригожин инро комёбии созмонаш номид, вале Вазорати дифои Русия гуфт, "кори дасти артиш буд". Ситоди кулли нерӯҳои Украина дар изҳороташ рӯзи 21-уми январ танҳо гуфт, деҳаи Клешеевка мавриди оташборон қарор гирифт, дигаре чизе нанавишт.
Дар ҳамин ҳол, хабаргузории Reuters бо такя ба як мақоми баландпояи Амрико рӯзи 20-уми январ навишт, мақомоти амрикоӣ ба Киев машварат додаанд, то замоне ки нерӯҳои украинӣ аз тамрини истифодаи силоҳҳои замонавӣ нагузаранд, беҳтар аст, аз ҳуҷуми васеъмиқёс ба мавқеъҳои артиши Русия худдорӣ кунанд.
Ин хабар дар ҳоле нашр шуд, ки Бритониё дар бораи шурӯи давраи омӯзишии нерӯҳои украинӣ барои истифодаи тонкҳои ҷангии Challenger 2 хабар дод. Ҳампаймонҳои дигари ин кишвар дар НАТО ҳамоно сари қарори ба Украина фиристодани тонкҳои замонавии пешрафта баҳс мекунанд.
Мақоми амрикоие, ки Reuters ба он такя мекунад, гуфтааст, Вашингтон ҳанӯз омода нест, ба Украина тонкҳои пешрафтаи Abrams-ро пешкаш кунад.
Ин мавзӯъ 20-уми январ дар ҷаласаи ҳампаймонҳои ғарбии Киев дар пойгоҳи низомии амрикоӣ дар Олмон баҳс шуд. Вазири дифои 54 кишвар дар ин ҷаласа дар бораи ироаи ёриҳои низомии ҳамоҳангшуда суҳбат карданд.
Бино ба хабарҳо, Олмон ба фишорҳои Лаҳистон (Полша) дар заминаи зарурати таъмини Киев бо тонкҳои сохти олмонии Leopard 2 феълан розӣ нест. Мақомоти амрикоӣ гуфтанд, кумакҳои ирсолшуда барои дифоъ аз худ дар марҳилаи кунунӣ кофист. Дар миёни ин силоҳҳо системаҳои дифои ҳавоӣ ва мушаки HIMARS аст.
Президенти Украина Владимир Зеленский дар муроҷиати шабонгоҳиаш 20-уми январ изҳори умед кард, ки ҷаласаи пойгоҳи Рамштейн барои тақвияти тавонмандиҳои низомии Украина мусоидат мекунад.
Зеленский гуфт, “мо ҳанӯз барои дастрасӣ ба тонкҳои замонавӣ бояд мубориза барем”, вале, ба гуфтааш, “ҳар рӯз далели он аст, ки интихоби дигар вуҷуд надорад ва қарор бояд ҳарчи зудтар қабул шавад”.
Михайло Подоляк, мушовири аршади Зеленский, рӯзи 21-уми январ дар Твиттер навишт, “шумо дар ниҳоят бо силоҳҳои зарурӣ ба Украина ёрӣ мекунед ва ҳеч интихоби дигаре ба ҷуз шикаст додани Русия вуҷуд надорад”. Ӯ афзуд: "Вале беҷуръатии имрӯза ҷони бештари мардумро қурбон мекунад. Таъхири ҳаррӯза боис ба марги украиниҳо мешавад. Зудтар фикр кунед."
Ҳамаи хабарҳои имрӯзро дар инҷо бихонед
931 зодаи Тоҷикистон дар Украина ҷангида, 196 нафари онҳо кушта шудаанд
Номи 931 зодаи Тоҷикистон, ки аз моҳи июни соли 2022 то моҳи январи соли 2025 ба таври қарордодӣ аз тарафи Русия ба зидди Украина ҷангидаанд, эълон шуд. Рӯйхатро "Зистан мехоҳам" (Хочу жить), тарҳи давлатии Украина, рӯзи 23-юми апрел бо номи "Зархаридон аз Тоҷикистон дар сафи нерӯҳои мусаллаҳи Русия" нашр кард.
Муаллифон гуфтанд, ки маълумотро ба воситаи "одамони худ" дар артиши Русия дастрас кардаанд. Бар асоси феҳраст, аз 931 зодаи Тоҷикистон то моҳи январи соли 2025-ум 196 нафар кушта шудаанд. Аз ҳама бештар дар соли 2024 – 147 кас. Сини ин зодагони Тоҷикистон аз 18 то 70-сола будааст.
Ҷустуҷӯ чиро нишон дод?
Радиои Озодӣ то кунун дар бораи кушта шудани даҳҳо зодаи Тоҷикистон дар ҷанги Украина ва ё маҷбурӣ аз кӯчаву зиндон ба артиши Русия бурда шудани онҳо гузориш додааст. Феҳрасти "Зархаридон аз Тоҷикистон дар сафи нерӯҳои мусаллаҳи Русия" дурустии ин маълумотро бори дигар тасдиқ мекунад.
Назрулло Ҷунайдов аз ноҳияи Абдураҳмони Ҷомӣ, ки дар моҳи октябри соли 2023 дар ҷанги Украина кушта шудааст ва Радиои Озодӣ дар борааш гузориш дода буд, дар ин рӯйхат ҳаст. Яке аз наздикони ӯ гуфта буд, ки "Нарзулло дар ширкати таксиронии "Яндекс" кор мекард. Ба ӯ даъватнома омад. Гуфтанд, агар ба ҷанг наравӣ, ҳабсат мекунем. Маҷбур рафт. Намехост." Вай ҳамзамон шаҳрвандӣ ва шиносномаи Русияро дошт.
Ҷустуҷӯйи Радиои Озодӣ нишон дод, ки баъзе аз онҳое, ки номашон дар рӯйхат оварда шудааст, дар Русия ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида шудаанд ё алайҳи онҳо санад тартиб дода шуда, бо таҳдид ва тарсондан ба ҷанг бурда шудаанд. Ин маълумотро додгоҳҳо ва саҳифаҳои вобаста ба қазияҳои додгоҳии Русия бо ному насаби муҳоҷирон нашр карда, аммо бархеи онро баъдан пок кардаанд.
Диловар Наҷмуддинов (Дядка), ки тарҳи давлатии Украина, ӯро "зархарид" номбар кардааст, бино ба як қарори додгоҳи минтақаи Ростови лаби Дон аз моҳи январи соли 2016 дар Русия ғайриқонунӣ кору зиндагӣ доштааст. Ӯро ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида буданд. Бино ба навиштаи тарҳи украинии "Хочу жит", Наҷмиддинови 41-сола, ки моҳи октябри соли 2023 бо қарордод ба ҷанг рафта буд, дар моҳи декабри соли 2023 кушта шуд.
Бӯстон Етмишеви 37-сола, ки номаш дар тарҳи украинӣ омадааст, ба иттилои ёфтаи Радиои Озодӣ соли 2017 дар Русия ба 11 сол зиндон маҳкум шуда буд. Додгоҳи вилояти Маскав ӯ ва панҷ шаҳрванди Тоҷикистонро ба таъсиси гурӯҳи мусаллаҳ ва ғоратгарӣ гунаҳкор донист, вале тибқи хабарномаҳои расмии мақомоти Русия, Етмишев на ҳама иттиҳомҳоро пазируфт. Дар бораи аз кадом шаҳр ё ноҳияи Тоҷикистон буданаш маълумот нест.
"Шахси зери назорат"
Баъзе аз зодагони Тоҷикистон, ки номашон дар феҳрасти "зархаридон" ҳаст, дар рӯйхати "шахсони зери назорат" дар Русия қарор доранд. Аслан Наврӯзов аз ноҳияи Исмоили Сомонии шаҳри Душанбе яке аз онҳост, аммо маълум нест, ӯ дар чӣ шароит ба ҷанг дар Украина бурда шудааст. Рӯйхати шахсони зери назорат соли 2024 таҳия шуда, ба ин афрод ихроҷ аз Русия таҳдид мекард.
Дар гузашта баъзе аз муҳоҷироне, ки барои нақзи қоидаҳои будубош боздошт шуда буданд, аз он шикоят мекарданд, ки онҳоро аз марказҳои муваққатии нигаҳдорӣ барои рафтан ба ҷанг ҷалб мекунанд. Шикоятҳои монанд аз зиндонҳои Русия низ мерасид, ки маҳбусони тоҷик зери фишор ҳастанд ва эҳтимол маҷбурӣ ба ҷанг бурда мешаванд.
Мустафо Назирзода, ки дар моҳи январи соли 2020 барои қочоқи маводи мухаддир дар Русия ба 10 сол дар зиндони низомаш сахт маҳкум шуда буд, низ дар ин феҳрасти "зархаридон" ҷой гирифтааст. Ба назар мерасад, ӯро аз зиндон ба ҷанг бурдаанд.
Дар рӯйхати нав онҳое низ ҳастанд, ки тавассути ширкати муздурони "Вагнер" ба сафи артиши Русия ҷалб шудаанд. Насимҷони Сафар, зодаи шаҳри Кӯлоб, яке аз онҳо буда, бино ба маълумоти расмӣ, аз моҳи феврали 2022 то майи 2023 дар Бахмути Украина ҷангидааст.
Корманди собиқи "Алфа"
Ёрбек Палавонови 38-сола аз ноҳияи Муъминобод дар тарҳи украинии "Зистан мехоҳам" шахсе зикр шудааст, ки "ихтиёрӣ" рӯзи 12-уми апрели соли 2022 аз Чеченистон ба артиши Русия пайваст ва дар воҳиди низомии "Мэрия" меҷангид. Ҷустуҷӯи Радиои Озодӣ нишон дод, ки ӯ то соли 2020 корманди гурӯҳи зудамали "Алфа"-и КДАМ-и Тоҷикистон буда, сипас аз кор рафтааст.
Ҷӯрабек Палавонов, бародари ӯ, рӯзи 23-юми апрел дар суҳбат бо Радиои Озодӣ гуфт, "аз мурда ё зинда будани бародараш хабар надорем." Вай афзуд, аз соли 2022 Ёрибек ҳеч тамосе бо хонавода надорад ва ҳатто ба ду фарзанди хурдсолаш низ пуле нафиристодааст. "Мо дар бораи ба ҷанг рафтанаш чизе намедонем. аз ноҳия омада бо падарам гап зада буданд, вале мо даракашро надорем, чун бо мо гап намезанад," – илова кард ӯ.
Шумораи рекордӣ
"Зистан мехоҳам" тарҳи давлатии Украина аст, ки моҳи январи соли 2024 таъсис ёфтааст. Ин тарҳ пештар рӯйхати садҳо шаҳрванди Қазоқистон ва Қирғизистонро, ки дар сафи нерӯҳои Русия алайҳи Украина ҷангидаанд, низ нашр карда буд. Вале масъулони тарҳ рӯзи 23-юми апрел дар баёнияе гуфтанд, теъдоди шаҳрвандони Тоҷикистон, ки бо артиши Русия қарордод имзо кардаанд, рекордӣ аст.
Онҳо яке аз сабабҳоро ба камбизоатӣ ва муҳоҷирати афзуни тоҷикон ба Русия пайванд додаанд: “Бисёре аз онҳо дар қаламрави Русия ба таври ғайриқонунӣ зиндагӣ мекунанд ва туъмаи осони комиссариатҳои ҳарбӣ мегарданд. Пас аз ҳамлаи террористӣ дар толори “Крокус Сити Ҳолл” вазъи онҳо боз ҳам бадтар гардид.”
Дар баёния ҳамчунин гуфта шудааст, ки “мақомот ва кормандони комиссариатҳои ҳарбӣ дар Русия тоҷиконро фиреб медиҳанд ва бо таҳдиди ихроҷ маҷбур мекунанд, ки ҳуҷҷатҳоро имзо кунанд. Аз мақомоти Тоҷикистон ва кишварҳои дигари узви Созмони Паймони Амнияти Дастҷамъӣ (ОДКБ) даъват мекунем, ки ба масъалаи ҷалби шаҳрвандонашон ба артиши Русия диққат диҳанд ва барои ҳаллу фасли он чора андешанд.”
Дар Тоҷикистон ҳам рӯйхат мекунанд. Киҳоро?
Вокуниши ҳукумати Тоҷикистон ба нашри номи шаҳрвандонаш дар рӯйхати зархаридон ҳанӯз маълум нест. Аммо як мансабдори Раёсати корҳои дохилии вилояти Хатлон бо шарти зикр нашудани номаш рӯзи 23-юми апрел ба Радиои Озодӣ гуфт, пас аз шурӯи ҷанг дар Украина дастур гирифтаанд, тоҷиконеро, ки ба ин ҷанг ҷалб шудаанд, рӯйхат кунанд. Ӯ омори дақиқ ба забон наворад, вале гуфт, шумораи онҳое, ки танҳо аз вилояти Хатлон аз ҷониби Русия ба ҷанги Украина рафтаанд, ба "садҳо нафар" мерасад.
Ба қавли ӯ, дар ин миён шахсоне ҳастанд, ки душаҳрвандӣ доранд ва афроди дигаре, ки аз зиндон ба ин ҷанг рафтаанд. "Таваҷҷуҳи раҳбарияти мо бештар ба нафароне ҳастанд, ки шаҳрванди мо ҳастанд, вале ба ҷанг рафтаанд. Ҳамкорони мо бо падару модари ҳамаи онҳо суҳбат кардаанд".
Ӯ гуфт, аз рӯи қонун шаҳрвандони Тоҷикистон, ки аз ҷониби Русия дар Укарина меҷанганд, бояд тибқи моддаи 401-и Кодекси ҷиноӣ ба ҷавобгарӣ кашида шаванд, вале ҳоло ба ҷуз руйхат ва ҷамъоварии маълумот дар бораашон ҳеч парвандае боз нашудааст. "Дар ин самт мушкилӣ зиёд аст. Мо бо хонаводаи бисёрашон гап мезанем, мегӯяд, писараш шаҳрвандӣ гирифтааст ё шаҳрвандӣ дорад. То ин одам худаш пайдо нашавад ё аз Русия дар борааш маълумотнома нафирситанд, ки шаҳрванд ҳаст ё не, парванда кушодан мушкил аст. Лекин дар бораи ҳамааш маълумоти оперативӣ ҳаст ва бо падару модаронашон гап задаанд".
Теъдоди дақиқи зодагон ё шаҳрвандони Тоҷикистон, ки ба ҷанги Русия зидди Украина ҷалб шудаанд, маълум нест. Мақомоти Тоҷикистон соли 2023 танҳо сад мавриди ҷалби маҳбусони тоҷикро аз зиндонҳои Русия ба ҷанг тасдиқ карда, дигар дар ин бора маълумоте надодаанд. Танҳо дар чанд маврид аз муҳоҷирон хостаанд, ки ба ҷанги бегона нарванд, чун ҷавобгарӣ дорад. Ҳоло маълум нест, ба нашри номи 931 нафар чӣ посух хоҳанд дод.
"Ӯ кушта мешавад, шумо пул мегиред." Ҳушдор аз "беваҳои сиёҳ" дар Русия
"Расонаҳои зард" ва блогерҳои миллатгарои Русия бо асабоният сарбозони ин кишварро аз қаллобии ба истилоҳ "беваҳои сиёҳ", яъне заноне ҳушдор медиҳанд, ки сарбозонро фирефта ва ба издивоҷ ҷалб мекунанд, то дар сурати кушта шуданашон дар ҷанги Украина кумакпулӣ бигиранд ва аз имтиёзҳо бархӯрдор шаванд.
Дар яке аз ин навиштаҳо блогери рус Анастасия Кашеварова иддао кардааст, ки гурӯҳҳое аз ин занон дар минтақаҳои ишғолшудаи Украина аз сӯи Русия фаъол ҳастанд ва бо фиреби сарбозони рус аз онҳо пул ва имтиёз мегиранд. Ӯ навишт, "дар Луҳанск чанд дастаи занони фиребгар боздошт шуданд. Онҳо метавонанд ин қаллобиро борҳо такрор кунанд."
Тибқи қонунҳои Русия, агар сарбозе дар майдони набард кушта шавад, ҳамсар ва хонаводааш метавонанд, то 60 ҳазор доллар кумак дарёфт кунанд ва нафақа бигиранд. Дар сурати ҷиддӣ захмӣ шудан низ то 36 ҳазор доллар ба ӯ ёрӣ пардохт мешавад.
Андрей Черкасов, гузоришгари "Current Time", як тарҳи Радиои Аврупои Озод/Радиои Озодӣ, мегӯяд, мавзӯи "беваҳои сиёҳ" борҳо дар расонаҳои зарди Русия матраҳ шудааст. Яке аз нашриёти маҳаллии Сибир гузориш дод, ки модари як сарбози кушташуда аз Тюмен арӯси хонадонро муттаҳам кардааст, ки издивоҷаш сохта ва фиребкорона буд.
Ҷанҷоли дигар замоне сар зад, ки як агенти амвол дар шаҳри Томск ба мизоҷон машварат дод, ки барои хариди хона бо сарбозони ширкаткунанда дар "амалиёти махсус" (Русия ҳамла ба Украинаро чунин меномад) издивоҷ кунанд. Ӯ бо ханда гуфт, "ӯ кушта мешавад ва шумо 100 ҳазор доллар мегиред".
Ин изҳорот бо вокунишҳои сахти корбарони рус дар шабакаҳои иҷтимоӣ рӯбарӯ шуд.
Яке аз блогерон бо номи Гаспарян навишт, "суол инҷост, ки оё як агенти амвол ҳозир аст масъулияти чунин нақшаи ҷинояткоронаро барои хариди хона ба уҳда бигирад?"
Блогери дигар бо номи мустаори "Шекспир" таъкид кард, ки "ин як ҷиноят аст ва бояд ҳукмаш зиндон бошад".
Дар саҳифаи дигаре бо номи "Ёддоштҳои як чатрбоз" ҳам навишта шуда буд, "занҳои зиёде ҳастанд, ки ҳатто барои гирифтани ҷуброни бештар бачадор мешаванд".
Ин иттиҳомҳо тасвири "ҳамсари қаҳрамон"-ро, ки расонаҳои Русия таблиғ мекунанд, хадшадор мекунад. Мақомҳои расмӣ, аъзои ҳизби ҳокими Русия ва ҳатто президент Владимир Путин пайваста бо ҳамсарон ва модарони сарбозоне, ки дар Украина меҷанганд, мулоқот мекунанд ва расонаҳои вобаста ба Кремл низ ин мулоқотҳоро пӯшиш медиҳанд.
Баъзе аз блогерҳои рус ҳамчунин ҳушдор додаанд, ки ин навъи фиребкорӣ метавонад барои артиши Русия хатари истихборотӣ дошта бошад. Анастасия Кашеварова, блогери тарафдори ҳукумат, менависад, "беваҳои сиёҳ" танҳо аз пайи пул нестанд, балки мумкин аст аз пайи ҷамъоварии маълумоти низомӣ бошанд.
Ӯ менависад, "як гумоштаи ҷинсӣ метавонад чизҳои зиёде дар бораи домодаш бифаҳмад ва онро ба душман гузориш диҳад".
Дар ҳоле ки артиши Русия бо камбуди нерӯ дар ҷабҳаҳо рӯ ба рӯ аст, мақомҳои ин кишвар ҳар чанд вақт маош ва имтиёзҳои довталабони ҷанг дар Украинаро афзоиш медиҳанд.
Бо вуҷуди ин, чунин ҳавасмандкунӣ инчунин метавонад заминасози суистифода ва фиребкорӣ шавад, зеро бархе афрод дар талошанд аз ин ҳолат ва марги дигарон суд баранд.
Оташбас идома наёфт, аммо Трамп ба созиши Русия ва Украина умедвор аст
Раисҷумҳури Амрико гуфт, умед дорад, ки Русия ва Украина ин ҳафта ба созиш мерасанд ва ба ҷанг поён медиҳанд. Доналд Трамп рӯзи 20-уми апрел дар саҳифааш дар Truth Social навишт, пас аз хатми ҷанг ҳамкории Иёлоти Муттаҳида бо ду кишвар ба таври бесобиқа афзоиш хоҳад ёфт ва Русияву Украина рушд хоҳанд кард.
Русия рӯзи 19-уми апрел эълон кард, ки ба хотири иди муқаддаси масеҳиён ба номи Фусҳо 30 соат оташбас эълон мекунад. Украина ҳам гуфт, агар Русия ба хокаш ҳамла накунад, сарбозонаш оташбасро риоя хоҳанд кард.
Бисёриҳо умедвор буданд, ки оташбас тамдид мешавад, вале рӯзи 21-уми апрел на Русия ва на Украина дар ин бора хабар надоданд. Дмитрий Песков, сухангӯи Кремл, ба хабаргузории русии ТАСС гуфтааст, ки оташбас ба хотири Иди муқаддаси масеҳиён рӯзи душанбе ба поён расид ва Путин фармони дароз кардани муҳлати онро надод.
Владимир Зеленский, президенти Украина дар шабакаҳои иҷтимоӣ гуфтааст, ки Русия пешниҳоди идома додани оташбас то 30 рӯзи дигар ва ҳамла накардан ба хонаи сокинону иншооти барқрасониро нодида гирифтааст.
Мақомоти Украина мегӯянд, ба ҳар иқдоми Русия посухи баробар медиҳанд: Ба тир бо тир ва ба оташбас бо эълони оташбас посух хоҳанд дод.
Бо ин вуҷуд, дар як рӯзи оташбас каму беш садои тирпаронӣ шунида шудааст. Русия ва Украина ҳамдигарро дар нақзи оташбас айбдор карданд. Вазорати дифои Русия рӯзи якшанбе эълон кард, ки шаб чанд ҳамлаи Украинаро раҳгирӣ кардааст. Украина гуфт, баръакс Русия аҳдшиканӣ кард.
Ба иддаои мақомоти Русия, артиши Украина 444 бор ба мавқеи сарбозони рус ҳамла кардааст. Мақомоти рус иддао доранд, ки 900 парвози бесарнишини Украиниро низ ба қайд гирифтанд.
Ҳарфҳои Владимир Зеленский, президенти Укарина хилофи гуфтаи мақомоти рус садо дод. Ӯ гуфт, ки пас аз эълони расмии оташбас то анҷоми он русҳо беш аз 2900 бор ба хоки Украина ҳамла карданд. Ба гуфтаи Зеленский, Русия бештар дар хати ҷанг дар Покровск ва вилояти Курск отшабасро поймол кард.
Дар давоми оташбаси эълоншуда ҳамлаҳо камтар будаанд, вале бо ин вуҷуд ду ҷониб бо пешниҳоди далелҳои худ аз нақзи оташбас гап заданд.
Русия беш аз се сол аст, ки алайҳи Украина меҷангад. Донлад Трамп, президенти Амрико, ваъда додааст, ки ба ин ҷанги хунин поён хоҳад дод. Ҷанге, ки ҳазорон нафар дар он кушта ва миллионҳо нафар овора шудаанд.
Украина нақшаи ҷалби муҳоҷиронро омода мекунад
Раиси Анҷумани кордиҳандагон дар Украина мегӯяд, дар ҳоли таҳияи тарҳе дар масъалаи муҳоҷират аст ва бар пояи он кишвараш барои эҳёи пасазҷангӣ ба миллионҳо муҳоҷири корӣ ниёз хоҳад дошт.
Василий Воскобойник дар гуфтугӯ бо тарҳи "Мигрант Медиа"-и Радиои Озодӣ баъзе ҷанбаҳо ва вижагиҳои сиёсати навро шарҳ дод: "Ба мо воқеан ҳам лозим мешавад, ки муҳоҷирони кориро аз кишварҳои дигар даъват кунем. Аз як тараф ба мо коргар лозим аст, аз тарафи дигар андозсупорандаи нав."
Ӯ ҳамзамон изҳор дошт, ки эҳтиёҷи бештар дар бахшҳои бинокорӣ, нақлиёт, саноат, энергетика ва кишоварзӣ хоҳад буд, вале Украина дар масъалаи ҷалби муҳоҷирон аз таҷрибаи Русия пурра дурӣ хоҳад ҷуст.
Бо пешбинии сулҳи Украина ва Русия бо миёнаравии Амрико ва наздик шудани поёни ҷанг чандест, ки мансабдорони Украина дар расонаҳо аз бозсозии кишвар, кам будани қувваи кориву ниёз доштан ба муҳоҷирон аз кишварҳои дигар суҳбат мекунанд.
Созмони Милал мегӯяд, барои эҳёи пасазҷангии Украина 524 миллиард доллар даркор мешавад. Ноиби сарвазири Украина Алексей Кулеба мегӯяд, тарҳрезии барнома сар шуда, ба ғайр аз маблағ он миллионҳо нерӯи кориро талаб мекунад.
Навор дар Инстаграм:
Раиси Анҷумани кордиҳандагон дар Украина Василий Воскобойник бо омӯхтани таҷрибаи кишварҳои дигар барои овардани нерӯи кори хориҷӣ машғул аст.
Вай гуфт: "Пас аз шурӯи ҷанг дар қаламрави Украина, кишвар қариб 30 дарсади иқтисоди худро аз даст дод; наздик ба 20 дарсади хоки Украина таҳти назорати давлат нест; 7 миллион нафар ба хориҷ рафтанд; тахминан 5 миллион муҳоҷири дохилӣ мебошанд. Имрӯз қариб ҳафтод дарсад аз соҳибкорони Украина мегӯянд, ки қувваи корӣ намерасад ва мутахассисони кофӣ надоранд."
Ба қавли Воскобойник, дар 7-8 соли оянда барои инкишофи иқтисоди Украина тахминан 4,2 миллион қувваи кории иловагӣ даркор хоҳад шуд. Имкони пайдо шудани корро дар Украина барои муҳоҷирони тоҷик коршиноси умури муҳоҷират Раҳмон Улмасов низ таъкид мекунад.
"Ҳозир роҳи нав барои муҳоҷирони мо боз мешавад. Ман Украинаро дар назар дорам. Имрӯз ё пагоҳ ҷанг шояд тамом шавад ва Амрикову Аврупо барои барқарор намудани Украина пули бисёр ҷудо мекунанд. Барои онҳо пул ҷудо мекунанд, вале одам надоранд," -- шарҳ дод ӯ.
Аммо вобаста ба муҳоҷирони тоҷик раиси Анҷумани кордиҳандагон дар Украина Василий Воскобойник мегӯяд, шахсан чунин муҳоҷиронро дар кишвараш камтар дидан мехоҳад:
"Миёни Тоҷикистон ва Русия созишномаи душаҳрвандӣ вуҷуд дорад. Мехостам, дар қаламрави Украина камтар аз ҳама одамонеро бинам, ки бо Русия алоқа дошта бошанд ва ҳатто пас аз тамом шудани амалиёти низомӣ. Гӯем, ки муносибатҳои мо ба навъе беҳтар мешаванд, аммо аслан ба ин бовар надорам."
Навор дар Фейсбук:
Талабе, ки муаллифи тарҳи нави сиёсати Украина дар масъалаи муҳоҷират пеш мегузорад, бештар ба ихтисосмандии муҳоҷирон аст.
"Ман худам бисёр мехостам, ки агар муҳоҷирони меҳнатиро аз дигар кишварҳо биёрем, онҳо кадрҳои соҳибихтисос бошанд, аммо мехостам, ки ба кадрҳои пастихтисос, касоне, ки малакаи кофӣ надоранд ва интизоранд як кори оддии ҷисмониро ба ҷо оранд, қобиляташон паст аст, камтар одат кунем," -- афзуд Василий Воскобойник.
Раиси Анҷумани кордиҳандагон дар Украина ба он таъкид мекунад, ки нақши асосиро дар ҷалби муҳоҷирон аз кишварҳои Осиёи Марказӣ Хадамоти амнияти Украина хоҳад бозид, зеро масъалаи амнияти миллӣ барои ин кишвар аҳамияти аввалиндараҷа хоҳад дошт.
"Аз гулӯям гирифта ба девор заданд ва гуфтанд, ба ҷанг меравӣ
Як зодаи Узбекистон мегӯяд, пулиси рус ӯро озору азият дод, то барои рафтан ба ҷанги Украина розӣ шавад. Юсуф дар Маскав кор мекард ва дар як "рейд" ё амалиёти зидди муҳоҷирон пулис бе ягон асос ӯро боздошт кард. Ба гуфтаи ин муҳоҷир, дар шӯъбаи пулис бо зӯр ӯро барои бастани қарордод бо Вазорати мудофиа маҷбур карданд.
"Онҳо ба ман гуфтанд: "Ту ба ҷанг меравӣ!". Ман гуфтам, шаҳрванди Узбекистонам ва намеравам ба ҷанг,"-мегӯяд ин муҳоҷири узбек.
Юсуфро дар шӯъбаи пулис барои рафтан ба ҷанг маҷбур карданд. Ӯро, ки дар Маскав кор мекард, пас аз тафтиши санадҳояш ба пулис оварданд. Он ҷо ба гуфтаи Юсуф, ба ӯ фишор оварданд ва талаб карданд, ки вай ба ҷанг равад. Ин муҳоҷир мегӯяд, бо вуҷуди фишори зиёди пулис талаби онҳоро қабул накард.
"Ман гуфтам, ки маҷбур нестам, дар ин низоъ ширкат кунам. Сипас онҳо шиносномаи маро гирифтанд ва фаҳмиданд, ки ман аз бонк қарздорам. Гуфтанд, "мо қарзатро медиҳем ва ту ба ҷанг меравӣ." Ҳамин вақт ду бор ба "дубинка" дар зонуҳоям заданд ва гуфтанд, "Чаро намеравӣ? Меравӣ!" Баъди аз гулӯям гирифта ба девор зер карданд. Фаҳмиданд, ки ман розӣ намешавам. Ман гуфтам, ки ба Сафорат муроҷиат мекунам ва ба ман кӯмак мекунанд. Пас аз даҳ дақиқа маро озод карданд."
Юсуф рӯзи 3-юми март ба Сафорати Узбекистон дар Русия муроҷиат кардааст, вале ба ӯ ҳеҷ кӯмаке нарасондаанд. Мегӯяд, аз кормандони Сафорат пурсидааст, ки "фишор овардан ва ба ҷанг бурдани ман барои шумо аҳамият надорад?" Ба гуфтаи Юсуф, намояндагони Сафорати Узбекистон ба ӯ посух додаанд, ки "шаҳрванди мӯҳтарам, мо ҳеҷ кӯмаке карда наметавонем."
Юсуф аз бонк 400 ҳазор рубл ($ 4700) қарздор аст.
Видеоро инҷо тамошо кунед:
Валентина Чупик, ҳомии ҳуқуқи муҳоҷирон мегӯяд, ҳукумати Русия ҳоло қарзи муҳоҷиронро низ чун як воситаи фишор истифода мебаранд ва талош доранд, бо ҳар роҳ онҳоро ба ҷанги Украина фиристанд.
Ба гуфтаи Чупик, эҳтимол мақомоти қудратии Русия номи муҳоҷирро аз пойгоҳи қарздорон пайдо карда, мегӯянд, "ё мо туро барои қаллобӣ ва қарздорӣ зиндонӣ мекунем ё ту қарордодро имзо мекунӣ." Ҳолате, ки ба гуфтаи Валентина Чупик, "бегуфтугӯ нақзи ҳуқуқи одам аст."
Дар маркази нигаҳдории муваққатии хориҷиён ҳам вазъ тақрибан ҳамин аст. "Мо қарори ихроҷи туро бекор мекунем, вале ту инҷо имзо мон. Ту метавонӣ соҳиби шаҳрвандии Русия ва пули калон шавӣ. Тамоми оилаи ту шаҳрванди Русия мешаванд,"-шарҳ медиҳад ҳомии ҳуқуқи муҳоҷирон.
Ба нақли Юсуф, пас аз шикоят ба Сафорати Узбекистон ҳам ҳолат такрор шуд. Боз пулис ӯро боздошта, санадҳояшро санҷиданду аз қарздории ӯ огоҳ шуданд. Кормандони Вазорати корҳои дохилии Русия боз ба ӯ пешниҳод карданд, ба артиш қарордод имзо кунад. Зодаи Узбекистон ба Сафорати ин кишвар занг зад, вале ба зангаш посух надоданд. Муҳоҷир тасмим гирифт, ки ба ватан баргардад.
"Ман аз президенти Узбекистон, Шавкат Мирамонович ва раҳбарони дигари кишвар кӯмак мехоҳам. Ният дорам миёнаҳои моҳи апрел ба Маскав баргардам. Амнияти маро таъмин кунед. Ман бояд кор карда, оилаамро таъмин кунам. Хоҳиш мекунам ин корро зери назорат гиред ва маро ҳимоя кунед,»-мегӯяд ин муҳоҷири узбек.
Ба гуфтаи Юсуф, барои баргардондани қарзи бонк маҷбур аст боз ба муҳоҷират равад. Аммо метарсад, ки дубора талош мекунанд ӯро ба ҷанг фиристанд. Дар Узбекистон ин ҷиноят аст. Ба суолҳои хабарнигорони тарҳи "Мигрант Медиа" дар ин бора, дар Сафорати Узбекистон ҳанӯз посух надодаанд.
Ин бори аввал нест, ки муҳоҷирон аз кишварҳои Осиёи Марказӣ аз маҷбуран ба ҷанг фиристода шуданашон аз сӯи мақомоти Русия шикоят доранд. Давоми се соли ҳамлаи Русия ба Украина, хабарҳои зиёде дар бораи фиристода шудани муҳоҷирон ба ҷанг алайҳи Украина расонаӣ шудааст. Як қисми ин муҳоҷиронро бо ваъдаи озодӣ аз зиндонҳои Русия ба ҷанг бурдаанд. Намунаи ахираш, рӯзи 3-юми апрел ҳашт шаҳрванди зиндонии Тоҷикистонро аз маҳбаси рақами 26-и шаҳри Волгогради Русия ба ҷанг дар Украина фиристодаанд.
Наздикони зиндониён аз идомаи ҷалби маҳбусон нигарон ҳастанд, чун бовар доранд, ки Русия ба зудӣ ба ҷанг поён доданӣ нест ё дар пайи тақвият додани артишаш барои фишори бештар ба Украина ҳаст. Владимир Путин, раисҷумҳури Русия, чанде пеш сафарбарии нав эълон кард, то 160 ҳазор нафар ба хидмати ҳарбӣ ҷалб шаванд.
Зеленский мегӯяд, ду сарбози чиниро дар Донетск асир гирифтанд
Владимир Зеленский, раисҷумҳури Украина, иддао кардааст, ки нерӯҳои мусаллаҳи ин кишвар ду шаҳрванди Чинро, ки аз тарафи Русия дар минтақаи Донетск меҷангиданд, ба асорат гирифтанд. Ӯ аз ҳампаймонҳои Киев хост, ба ин масъала вокуниш нишон диҳанд ва аз Пекин шарҳ бихоҳанд.
Зеленский рӯзи 8-уми апрел дар паёме дар "Телеграм" иддао кард, ки ин ду шаҳрванди Чин дар ҷараёни набарде, ки чанд сарбози дигари чинӣ низ дар он ширкат доштанд, дастгир шуданд. Ба гуфтаи ӯ, ҳамаи ин афрод дар чаҳорчӯби воҳидҳои низомии артиши Русия дар Донетск меҷангиданд.
Аз оғози ҳамлаи Русия ба Украина дар моҳи феврали соли 2022, Чин ба яке аз муттаҳидони наздики Маскав табдил шудааст. Ҳарчанд Чин дар ин ҷанг худро бетараф мегӯяд, аммо чанд тарҳи сулҳро пешниҳод кардааст. Бо ин вуҷуд, далел ва санаде аз ҳимояти мустақими Чин аз Русия дар ҷанг ба таври умумӣ нашр нашудааст.
Радиои Аврупои Озод/Радиои Озодӣ дар гузорише ихтисосӣ дар моҳи феврал аз тариқи маълумоти фошшудаи Вазорати дифои Русия номи як шаҳрванди Чинро шиносоӣ карда буд. Ӯ барои Русия ҷангидааст, ҳарчанд манбаи ифшокунанда аз ирои ҷузъиёти бештар худдорӣ карда буд.
Владимир Зеленский гуфт, "мо ҳуҷҷатҳои ин асирон, кортҳои бонкӣ ва маълумоти шахсии онҳоро дар ихтиёр дорем". Вай ҳамчунин акси яке аз сарбозони чинии асиршударо нашр кард.
Вазорати корҳои хориҷии Чин ҳанӯз ба иддаои Зеленский вокуниш нишон надодааст. Зеленский ҳам ҷузъиёте дар бораи фармондеҳии ин нерӯҳои пешниҳод накардааст.
Раисҷумҳури Украина дар идома гуфт, маълумоти ибтидоӣ нишон медиҳад, ки эҳтимол шумори бештаре аз шаҳрвандони Чин дар воҳидҳои низомии Русия дар Украина ҳузур доранд ва ниҳодҳои кашфи кишвараш дар ҳоли баррасии ин мавзуъ ҳастанд.
Ба гуфтаи Зеленский, ин ду шаҳрванди Чин ҳамакнун дар боздошти ниҳодҳои кашфи Украина ҳастанд ва раванди таҳқиқ аз онҳо ҷараён дорад. Ӯ навишт, "мушорикати Чин, чӣ мустақим ва чӣ ғайримустақим, дар ин ҷанг дар паҳлӯи Русия -- ҳаммонанди дигар кишварҳо -- нишонаи равшане аст, аз ин ки Путин аслан нияти хатми ҷангро надорад".
Аз ин пеш иштироки сарбозони Кореяи Шимолӣ аз тарафи Русия дар ҷанги Украина расонаӣ шуда буд. Мақомоти Украина гуфта буданд, ки чанд сарбози Кореяи Шимолиро ба асорат гирифтанд. Украина ва Русия якдигарро барои истифода аз "зархаридон" дар ин ҷанг муттаҳам мекунанд.
Ҳушдори вазири олмонӣ аз "тактика"-ҳои Путин
Вазири умури хориҷии Олмон, ки бо як сафари ногаҳонӣ ба Киев рафтааст, нисбат ба "тактика"-ҳои Русия барои кашолкорӣ дар гуфтушуниди сулҳ дар мавриди хатми ҷанг дар Украина ҳушдор дод. Ин сафари нуҳуми Анналена Барбок ба Украина аз оғози ҳамлаи густурдаи Русия дар моҳи феврали соли 2022 аст.
Ӯ гуфт, бовар дорад Киев омодаи имзои як созиши сулҳ ба раҳбарии Амрикост: "Дар нишасти ояндаи вазирони корҳои хориҷии НАТО, мо ба ҷониби амрикоӣ рӯшан хоҳем кард, ки набояд бо тактикаҳои Путин даргир шавем."
Баёнияи вазири корҳои хориҷии Олмон пас аз он нашр шуд, ки Доналд Трамп, раисҷумҳури Амрико, таҳдид кард, ки агар Русия тарҳи оташбаси ӯро нодида гирад, бар маҳсулоти нафтияш боҷҳои дубора ҷорӣ хоҳад кард.
Трамп дар айни замон гуфт, агар Владимир Зеленский, президенти Украина, созишномаи истихроҷи маъданҳоро бо Иёлоти Муттаҳида имзо накунад, “бо мушкилоти калон” дучор мешавад.
Раисҷумҳури Амрико рӯзи 30-юми март гуфт, "ӯ талош мекунад аз ин қарордод ақибнишинӣ кунад. Мехоҳад, узви НАТО бошад, аммо ҳаргиз нахоҳад шуд. Вай инро медонад."
Ҳукумати Украина рӯзи 28-уми март гуфт, ҳамчунон дар ҳоли баррасии пешнависи тавофуқномае аз сӯи Иёлоти Муттаҳида дар мавриди конҳои маъдани ин кишвар аст. Расонаҳо гузориш доданд, ки Вашинтон бандҳои ин қарордодро чанд бор дигар кардааст.
Юлия Свириденко, вазири иқтисоди Украина, дар нишасти ҳукумат эълон кард, ки Киев дар ҳоли шакл додани мавқеи худ дар бораи ин қарордод аст, аммо вакилони порлумон танҳо замоне мавқеи худро муайян хоҳанд кард, ки иттифоқи назар вуҷуд дошта бошад. Вай афзуд, қабл аз он, баҳси умумӣ ба нафъи кор нахоҳад буд.
Украина дорои захираҳои қобили таваҷҷуҳе аз маводи маъдании муҳим мебошад, ҳарчанд миқдори он дақиқ нест. Маводи камёб бинобар истифода дар фанновариҳои дифоӣ ва ҳамчунин дар дастгоҳҳое монанди компютерҳо, телефонҳои ҳушманд ва батареяҳо бисёр арзишманд ҳастанд.
Украина ва Амрико дар аввалҳои моҳи март созиш карданд, ки барои истихроҷи маъданҳои муҳим як қарордод имзо мекунанд. Талошҳо барои имзои ин созишнома пештар, 28-уми феврал, дар пайи таниши лафзии Трамп ва Зеленский дар Кохи Сафед аз байн рафт.
Дар ҳамин ҳол, 30-юми март Трамп гуфт, агар эҳсос кунад раисҷумҳури Русия Владимир Путин монеи талошҳои ӯ барои поён додан ба ҷанг дар Украина шудааст, таърифаҳои 25-50-дарсадӣ бар ҳама маҳсулоти нафтии Русия ҷорӣ хоҳад кард.
Вай афзуд, вақте президенти Русия Владимир Путин хоҳони ташкили ҳукумати муваққатӣ дар Украина шуд, ки амалан ба маънои рондани раисҷумҳур Владимир Зеленский аст, "бисёр хашмгин" ва "дилсард" гашт. Худи Трамп пештар Зеленскийро "диктатори бидуни интихобот" номида буд.
"Агар бо Русия барои қатъи хунрезӣ дар Украина ба тавофуқ нарасем ва агар фикр кунам, ки ин гуноҳи Русия аст... он вақт ба ҳама нафти содиротии Русия таърифаи дубора ҷорӣ хоҳам кард," – гуфт Доналд Трамп.
Трамп афзуд, ки дар сурати даст наёфтан ба оташбас, давоми як моҳи оянда иқдомоти тиҷоратӣ рӯи даст хоҳад гирифт.
Ин изҳорот баъди он садо дод, ки Кохи Сафед рӯзи 25-уми март гуфт, ҳам Русия ва ҳам Украина ба оташбас дар Баҳри Сиёҳ ва зарба назадан ба иншооти энергетикии ҳамдигар розӣ шудаанд. Бо вуҷуди ин, мушкилот боқӣ монд.
Киев мегӯяд, ба иҷрои созиш омода аст, аммо Маскав дар иваз лағви баъзе аз таҳримҳои вобаста ба ширкату бонкҳои русиро талаб дорад.
Путин розӣ шудааст, ки ҳамлаҳоро ба бахши энержии Украина бас кунад
Владимир Путин, президенти Русия, дар суҳбат бо Доналд Трамп, раисҷумҳури Амрико, розӣ шудааст, ки барои сӣ рӯз ҳамлаҳоро ба бахши энержӣ ва зербунёдҳои Украина бас кунад. Ба унвони қадаме дар роҳи расидан ба оташбаси комил.
Ин гуфтугӯи телефонӣ рӯзи 18-уми март зиёда аз 90 дақиқа идома кардааст. Дар Кремл ва Кохи Сафед гуфтанд, ки ҳарду ҷониб барои поён додан ба ҷанг дар Украина ва расидан ба сулҳи дарозмуддат пойбанд ҳастанд.
Кохи Сафед шоми сешанбе дар баёнияе гуфт, Трамп ва Путин мувофиқат кардаанд, ки ҳаракат барои сулҳ бо қатъи ҳамлаҳои Русия ва Украина ба таъсисоти энержӣ ва зерсохтҳои якдигар оғоз гардад.
Бар асоси ин баёния, раҳбарони Амрико ва Русия ҳамчунин созиш кардаанд, ки "музокироти фаннӣ" барои оташбас дар Баҳри Сиёҳ ва оташбаси комилу сулҳи доимӣ анҷом шавад.
Кремл мегӯяд, раисҷумҳури Русия "чанд нуктаи муҳимро дар мавриди таъмини назорат бар оташбаси эҳтимолӣ дар тамоми хати ҷанг, қатъи басеҷ ва муҷаҳҳаз кардани нерӯҳои мусаллаҳи Украина" баён доштааст.
"Қатъи пурраи ёриҳои низомии хориҷӣ ва додани маълумоти иктишофӣ ба Киев ҳамчун шарти калидии пешгирӣ аз сахттар шудани низоъ ва талош барои ҳалли масъала бо роҳҳои сиёсӣ ва дипломатӣ таъкид шуд," – гуфта шудааст дар изҳороти Кремл.
Маскав ҳамзамон гуфт, музокироти сулҳ бояд "аз байн бурдани сабабҳои асосии буҳрон ва манфиатхҳои қонунии Русияро дар бахши амният ба назар гирад."
Русия дар моҳи феврали соли 2022 ба хоки Украина ҳамла кард. Путин беасос иддао дорад, ки ҳукумати Украинаро миллатгароён роҳбарӣ карда, камшуморони русро дар шарқи ин кишвар мекушанд ва ҳадафи Русия "ғайринизомӣ ва халос кардани Украина аз дасти миллатгароён аст".
Владимир Зеленский, раисҷумҳури Украина, бо сафари корӣ дар Финландия қарор дорад. Вай дар суҳбат бо хабарнигорон гуфт, талабҳои Путин баёнгари онанд, ки ӯ на дар фикри оташбас, балки зарба задан ба нерӯҳои мусаллаҳи Украина аст.
"Вақте Путин дар бораи анҷоми мобилизатсия мегӯяд, мавқеаш башардӯстона нест, балки ба хотири он аст, ки артиши моро хурдтар ва заифтар кунад. Айни ҳаминро дар бораи талаби ӯ дар мавриди қатъи ёриҳои низомӣ ва иттилооти иктишофӣ гуфтан мумкин аст," -- афзуд Зеленский.
Доналд Трамп дар оғози давраи дувуми раёсаташ ба хатми ҷанги сесола дар Украина авлавият дод. Мақомоти Украина ва Амрико баъд аз музокироти худ дар Арабистони Саудӣ рӯзи 11-уми март эълон карданд, ки Киев ба пешниҳоди оташбаси 30-рӯза розӣ шуд, ба шарте ки Русия низ онро бипазирад.
Путин қаблан шартҳои изофӣ, аз ҷумла қатъи интиқоли силоҳро аз Амрико ба Киев дар миён гузошта, хоста буд, Украина иҷозаи пайвастан ба НАТО-ро надошта бошад ва кишвари бетараф монад.
Киев дар гузашта чунин шартҳоро рад кардааст.
Раисҷумҳури Украина Владимир Зеленский борҳо таъкид кардааст, ки кишвараш барои қабули ҳамагуна созиши сулҳ ба кафолати амниятии ҳампаймонҳои ғарбии худ, аз ҷумла аъзои НАТО ниёз дорад.
Котиби давлатии Амрико Марко Рубио рӯзи 16-уми март дар мусоҳиба бо телевизиони CBS гуфт, созишномаи ниҳоии сулҳ "заҳмати зиёд ва гузаштҳои ҳам Русия ва ҳам Украинаро металабад" ва афзуд, "то даме ки онҳо ба сӯи ҳамдигар тирандозӣ мекунанд" ҳатто оғози чунин музокирот мушкил хоҳад буд.
Раисҷумҳури Фаронса ва сарвазири нави Канада рӯзи 17-уми март пуштибонии қавии худро аз Украина баён карданд, чун ба бовари онҳо "Киев ба ҳамлаи таҷовузкоронаи Русия мубориза мекунад".
Трамп ва Путин дар бораи поён додан ба ҷанги Украина гуфтугӯ мекунанд
Намояндаи вижаи Доналд Трамп гуфт, президенти Амрико ин ҳафта бо ҳамтои руси худ Владимир Путин дар бораи поён додан ба ҷанги сесола дар Украина гуфтугӯ хоҳад кард. Стив Виткофф рӯзи 16-уми март дар суҳбат бо шабакаи CNN музокироти худро бо Путин дар ҳафтаи гузашта "мусбат" хонд ва изҳори умед кард, ки пешрафти воқеӣ дар амри поён додан ба ин даргирӣ ба даст биояд.
Ӯ ба CNN гуфт, "интизор дорам, ки ин ҳафта тамоси телефонӣ миёни ҳар ду президент барқарор шавад" ва таъкид кард, ки гуфтугӯйи миёни Трамп ва Путин "бисёр хуб ва мусбат" хоҳад буд.
Стив Виткофф, ки намояндаи хоси Трамп дар умури Ховари Миёна аст ва дар музокироти сулҳ дар Украина ҳам нақш дорад, дар идома гуфт, "мо ҳамчунин дар ҳоли гуфтугӯ бо украиниҳо ҳастем".
Намояндаи Доналд Трамп афзуд, "агарчӣ вазъият дар майдони ҷанг бисёр печида аст, мо дар ҳоли пур кардани холигоҳ миёни ду тараф ҳастем."
Раисҷумҳури Амрико дар моҳи феврал эълон карда буд, ки бо Путин барои поён додан ба ҷанг дар Украина ва масъалаҳои дигар гуфтугӯйи телефонӣ доштааст. Пас аз он, ҳайатҳои баландпояи ду кишвар 18-уми феврал дар Риёз, пойтахти Арабистони Саудӣ, мулоқот карданд.
Дар он музокирот Украина ва кишварҳои аврупоӣ ҳузур надоштанд.
Аз тарафи дигар, ҳамзамон бо талошҳои Аврупо ва Амрико барои барқарории сулҳ миёни Русия ва Украина, ҳамлаҳои маргбор ва вайронгари ду кишвар ба хоки якдигар идома дорад.
Нерӯҳои артиши Русия рӯзи 15-уми март ба фишори худ барои ақиб рондани нерӯҳои украинӣ аз минтақаи Курск дар дохили хоки Русия идома доданд, аммо Киев эълон кард, ки нерӯҳояш дар ин минтақа муҳосира нашудаанд. Ҳамзамон чанд минтақа дар ду кишвар ҳадафи ҳамлаҳои ҳавоӣ қарор гирифтанд.
Ин таҳаввулот дар ҳоле сурат мегирад, ки сарвазири Бритониё, рӯзи 14-уми март пас аз поёни нишасти маҷозӣ бо 25 кишвар ва созмони пуштибони Украина, дар як нишасти хабарӣ таъкид карда буд, ки Путин "агар дар мавриди сулҳ ҷиддӣ аст, даст аз ҳамлаҳои ваҳшиёнаи худ бардорад".
Доналд Трамп, раисҷумҳури Амрико, низ гуфтааст, Русия "чорае ҷуз қабули оташбас надорад. Дар ғайри ин сурат, бо таҳрим рӯбарӯ хоҳад шуд." Ӯ, албатта, таъкид кардааст, ки умедвор аст, кор ба онҷо накашад.
Паҳподҳои нахи нурӣ. Шеваи ҷанги Русияву Украина дигар шудааст?
Артиши Украина дар набард бо нерӯҳои ҳавоии Русия теъдоди афзояндаи паҳподҳо ё дронҳоеро мебинанд, ки бо нахи нурӣ ё оптикӣ идора мешаванд ва заданашон ҳам осон нест.
Дронҳоеро, ки бо амвоҷи радиоӣ идора мешаванд, радёбӣ ва аз кор андохтан мумкин аст. Коре, ки бо дронҳои нахи нурӣ карда намешавад. Артиши Украина ҳам ҳоло фанновариҳои ба ин монандро ба кор мебарад, аммо дар ин самт аз Русия ақиб мемонад.
Сергей Бескрестнов, низомии украинӣ, гуфт, "ин дронҳо дар як соат то 60 километр ҳаракат мекунанд, манёвр анҷом медиҳанд ва нахи нурӣ то фосилаи 10 километр пойдор мемонад ва канда намешавад."
Нерӯҳои Украина дар наздикии шаҳри Покровск дронҳоеро озмоиш мекунанд, ки ба нахҳои нозуки нурӣ васл шудаанд.
"Чанд моҳ аст, ки артиши Русия аз паҳподҳои нахи нурӣ истифода мебарад. Бахусус дар вилояти Курск. Ҳеч кас мавҷи видеоии онро ёфта наметавонад. Ба ҷойи мавҷи радиоӣ, паҳподро бо нахе идора мекунанд, ки аз думаш боз мешавад. Абзорҳҳои электронӣ ин дронҳоро аз кор андохта наметавонанд,” – гуфт Роман Паҳулич, хабарнигори Радиои Озодӣ дар Украина.
Сергей Бескрестнов мегӯяд, нерӯҳои украинӣ қаблан бо роҳҳои ҷангалӣ бехатар ҳаракат мекарданд, “чун ҷангал монеи мавҷҳои радиоӣ мешавад. Ба душман пайдо кардани мову ҳадаф гирифтан дар даруни ҷангал осон набуд, зеро мавҷ гум мешавад.”
Баръакси паҳподҳои маъмулӣ дар паҳподҳои нахи нурӣ, мавҷ дар сатҳи поён ва наздик ба замин ҳам қавӣ мемонад. Бисёре аз онҳо то масофаи 20 километр ба ҳадафашон мерасанд. Печидани нахи онҳо ба чизе ва ё канда шудан, аз хатарҳои асосӣ барои ин навъи паҳподҳост. Нерӯҳои Украина мегӯянд, Русия истифода аз паҳподҳои нахи нуриро бо суръат зиёд мекунад.
Сергей Бескрестнов, низомии украинӣ: “Бар тибқи гузоришҳои ширкатҳои чинӣ, фармоишҳо аз тарафи Русия ҳар моҳ зиёду зиёдтар мешаванд. Онҳо ҳам дронҳои зиёдтар истеҳсол мекунанд ва сабтҳои видеоии мо нишон медиҳад, ки русҳо ин паҳподҳоро дар ҳамаи ҷабҳаҳо истифода мебаранд.”
Украина ҳам барои истеҳсоли ингуна дронҳо дасту по мезанад. “Озмоишҳои аввалини паҳподҳои мо чандон хуб набуданд, чун бо ғалтакҳо ва нахҳои нурӣ мушкилӣ доштем. Озмоишҳои ахир нишон доданд, ки шаш ширкати мо метавонанд, ин навъи дронҳоро истеҳсол кунанд,” – шарҳ дод Сергей Бескрестнов.
Видеоро дар инҷо бинед:
2 кушта ва 18 захмӣ. Ҳамлаи густурда бо ҳавопаймои бесарнишин ба Маскав
Мақомоти Русия гуфтанд, ки Украина субҳи 11-уми март бо даҳҳо ҳавопаймои бесарнишин ба шаҳри Маскав ва вилояти ҳамноми он ҳамла кард.
Дастикам ду кас кушта ва 18 нафар захмӣ шуда, баъзе аз биноҳои истиқоматӣ ва зербунёдҳо осеб дидаанд.
Вазорати дифои Русия гуфт, ки дар маҷмуъ 337 паҳподи Украинаро дар гӯшаҳои гуногуни кишвар задаву нобуд кардаанд. Маълум нест, дар ҳамлаҳои Украина чӣ қадар дрон ба кор бурдаанд, вале он яке ҳамлаҳои васеъмиқёси Украина ба қаламрави Русия дар чанд ҳафтаи гузашта ба ҳисоб меравад.
Аксу видеоҳои тасдиқношуда аз Маскав ва атрофи он нишон медиҳанд, ки ҳавопаймоҳои бесарнишин ба биноҳои истиқоматӣ зарба задаанд.
Украина масъулияти ҳамларо ба дӯш нагирифтааст.
Сергей Собянин, шаҳрдори Маскав, дар Телеграм хабар дод, ки нерӯҳои Русия 91 ҳавопаймои бесарнишини Украинаро дар фазои Маскав нобуд карданд. Ӯ тасдиқ кард, ки порчаҳое аз дрони маҳвшуда ба боми бинои истиқоматӣ дар кӯчаи Домодедовская осеб расонидааст.
Ин ҳамла ба парвози ҳавопаймоҳо ва кори фурудгоҳҳои Маскав, ки аз тариқи онҳо ҳазорон муҳоҷири тоҷик ҳам сафар мекунанд, низ таъсир гузошт.
Оҷонси нақлиёти ҳавоии Русия хабар дод, ки фурудгоҳҳои "Жуковский" ва "Домодедово" ба далели ҳамлаҳои ҳавопаймоҳои бесарнишин корашонро муваққатан боздоштанд. Фурудгоҳи "Внуково" низ қабул ва фиристодани ҳавопаймоҳоро қатъ кард. Баъд аз муддате парвозу фуруди ҳавопаймоҳо дар ҳарсе фурудгоҳ аз сар гирифта шуд.
Бо онки мақомот ба арзёбии миқёси осебу вайронӣ ва хатарҳои эҳтимоли идома медиҳанд, авзоъ пуршиддат боқӣ мемонад.
Русия низ дар рӯзҳои охир ҳамларо ба зерсохторҳои Украина ва ҳадафҳои ғайринизомӣ дар ин кишвар бештар кардааст.
Нерӯҳои дифои ҳавоии Украина рӯзи 11-уми март гуфтанд, шаби гузашта як мушаки "Искандар-М" ва 79 ҳавопаймои бесарнишини Русияро аз байн бурданд. Ба гуфтаи онҳо, ин ҳавопаймоҳо минтақаҳои зиёде аз ҷумла Киев, Одесса, Днепропетровск ва Харковро нишон гирифта буданд.
Ҳамлаҳои густурда ба ҳамдигар дар замоне сурат мегирад, ки мақомоти баландпояи Амрико ва Украина дар Арабистони Саудӣ ҷамъ омадаанд ва дар бораи роҳҳои поён додан ба ҷанги сесолаи Русия дар Украина суҳбат мекунанд.
Музокироти якрӯза аввалин мулоқоти мақомоти расмии Амрикову Украина пас аз дидори ҷанҷолии Владимир Зеленский, раисҷумҳури Украина бо Доналд Трамп, раисҷумҳури Амрико аст, ки дар он ду тараф доир ба қатъи ҷангу расидан ба сулҳ дар назди хабарнигорон ошкоро баҳсу ҷадал карданд.
Видео дар инҷост:
Занони зиндониро дар Украина ба ҷабҳаи пеши ҷанг мебаранд
Дар Украина дар баробари мардони зиндонӣ баъзе аз занони маҳбус низ барои ҷанг дар сафи нерӯҳои мусаллаҳ изҳори омодагӣ кардаанд. Онҳо мегӯянд, аз хатарҳо огоҳанд, вале умед доранд, ки ин амал барои сабуктар шудани ҳукмашон ёрӣ медиҳад.
"Муҳим он аст, ки бо мо ба мисли одамони одӣ муносибат мекунанд. Ҳатто раҳми моро мехӯранд," – гуфт яке аз ин занон бо номи Текила. Вай дар зиндон ҳукми сесолаашро адо мекард. Вақте пешниҳоди рафтан ба ҷангро гирифт, баъди андешаронӣ ба хидмати пурхатари низомӣ розӣ шуд.
Хабарнигор: Шумо дар бахши ҳамлаварон ҳастед. Оё ягон бор аз пайвастан ба артиш пушаймон нашудед?
Текила: Бале, шудам, аммо агар ҳамин ҳоло ба ман фармон шавад, ки бояд ба амалиёти ҳамла ҳамроҳ шавам, ман меравам.
Хабарнигор: Лаҳзае, ки аз зиндон берун шудед, чӣ ҳис доштед?
Текила: Нафаси чуқур кашидам. Берун аз зиндон ҳатто ҳаво дигар аст.
Рӯзҳои дарози Текила дар зиндон бо дӯзандагӣ мегузашт. Биноан, пас аз берун шудан аз он ҷо бояд ҷисмашро обутоб медод. Ба мисли ӯ беш аз сад зани маҳкумшуда дар Украина барои сабук кардани ҷазо ё озодии пеш аз муҳлат хидмат дар артишро интихоб карданд.
То имрӯз артиши ин кишвар талош дошт аз ҳисоби ҳазорон марди зиндонӣ камбуди нерӯро ҳал кунад. Онҳое, ки ба ҷиноятҳои сангин маҳкум шудаанд ё ба амнияти миллӣ хатар доранд, аз чунин имкон баҳравар нестанд.
Як зани зиндонии дигар дар артиши Украина гуфт, "ман дар маркази фармондеҳӣ ҳастам. Бо коргузорони ҳавопаймоҳои бесарнишин, қисмҳои миномётӣ, пулемётӣ ва гурӯҳҳои ҷангӣ дар хати ҷабҳа робита дорам."
Маҳбусони дигар ҳам худро дар артиш номнавис мекунанд. Онҳо умедворанд, ки ҳаёташон дигар мешавад. Галина, яке аз ин занон, мегӯяд, "мехоҳам ба ҷанг равам, зеро писарам дар 25-солагӣ ва баъди се моҳ шавҳарам дар Бахмут дар ҷабҳа ҳалок шуданд."
Галина барои дуздӣ ба 6 сол зиндон маҳкум шудааст.
Хабарнигор: Дар ҷабҳа чӣ кор карда метавонед?
Галина: Ман метавонам дар ду ҷо кор кунам. Панҷ сол дар омӯзишгоҳи Киев духтурӣ хондам. Дар мошини Ёрии таъҷилӣ кор мекардам. Таҳсили қаннодиро низ гузаштаам. Мехоҳам, ки Украина ва фарзандони ояндаамонро дифоъ кунам, мубориза барам, ба бачаҳо мадад расонам.
Фармондеҳони украинӣ мегӯянд, маҳбусони собиқ сарбозони ҷасур ва ангезадор ҳастанд.
Видеоро дар инҷо бинед:
Ҷалби ҷавонони аз 18 то 24-сола. Украина камбуди нерӯро чӣ гуна ҳал мекунад?
Мақомоти Украина то ҳол ҷалби ҷавонони то 24-соларо ба артиш қабул надоштанд, зеро ба гуфтаи онҳо, ҷанг метавонад ба камшавии насл сабаб шавад. Камбуди шадиди нерӯ барои истодагарӣ дар муқобили Русия мақомоти Украинаро водор кард, ки барномаи наверо пешниҳод намоянд. Акнун ҷавонони аз 18 то 24-сола метавонанд ихтиёрӣ ба артиш бираванд. Дар иваз имтиёзҳо ҳам пешбинӣ шудааст.
"Насле, ки имрӯз қарор қабул мекунад" – номи ташаббуси охири ҳукумати Украина аст, ки дар ҳаҷми 1 миллион ҳривня, муодили 24 ҳазор доллар, имтиёз ваъда медиҳад. Ин маблағ, аз ҷумла, қарзи хонагирии боимтиёз, таҳсили ройгон дар донишгоҳ ва ҳаққи сафар ба хориҷа баъди адои хидматро пешбинӣ мекунад. Бар асоси қонуни ҳозираи ҷанг дар Украина, мардони аз 18 то 60-сола ҳаққи тарк кардани кишварро надоранд.
Мақомоти Вазорати дифои Украина, инчунин, ба ҷавонони довталаб тамринҳои кӯтоҳмуддат, ҳаққи интихоби маҳалли хидмат ва ҳам ба таъхир гузоштани хидматро дар артиш баъди 25-солагӣ ваъда медиҳанд.
Бар асоси қарордодҳои пешниҳодии нав, муҳлати хидмат як сол мешавад, вале, ба иттилои Вазорати дифоъ, хоҳишмандон метавонанд онро дароз кунанд. Дар муқоиса бо қонуни ҳозираи хидмати ҳатмӣ, ҳоло сарбозон, дар сурати зинда мондан, бояд бемуҳлат дар артиш бошанд.
Чанд рӯз баъд аз эълони ташаббуси нави Вазорати дифоъ, Дмитро Лазуткин, сухангӯи ин ниҳод, ба Радиои Аврупои Озод/Радиои Озодӣ гуфт, ки барнома “мавриди таваҷҷӯҳ”-и ҷавонони зиёд гардид.
Украина дар давраи ҳуҷуми васеъмиқёси Русия ба қаламраваш, баъд аз соли 2022, бо чандин мушкил, аз ҷумла камбуди сарбоз ва силоҳу муҳиммоти ҷангӣ ва дар баробари ин бо мушкили фасод рӯбарӯст.
Мавзӯи камбуди нерӯ дар артиши Украина дар ҷараёни баҳси доғи байни президенти Украина Владимир Зеленский, раисҷумҳури Амрико Доналд Трамп ва муовини президенти Амрико Ҷей Ди Венс дар Кохи Сафед ҳам рӯзи 28-уми феврал садо дод. Трамп ба Зеленский гуфт, кишвараш “камбуди сарбоз дорад”, дар ҳоле ки Венс гуфт, мақомоти Украина “ҷавонони синни даъватро маҷбур мекунанд, ки ба ҷабҳаи ҷанг бираванд”.
Маъмурияти Ҷо Байден, президенти пешини Амрико, ки барои мадад ба Украина дар ҷанг бо Русия даҳҳо миллиард доллар додааст, моҳи ноябр ба Киев гуфт, ки Украина силоҳҳои заруриро дар ихтиёр дорад ва бояд шумори сарбозонашро бештар кунад. Сухангӯи вақти Шӯрои амнияти миллии Кохи Сафед Шон Саветт он замон гуфт: “Агар онҳо барои такмили сафи артиш иқдом кунанд, мо омода ҳастем, ки иқтидори тамринии худро афзоиш диҳем”.
Чаро Зеленский аз сафарбарии ҷавонон худдорӣ мекард?
То ҳол Украина ба даъватҳои Амрико ва ҳампаймонҳои дигари ғарбияш барои поин овардани синни даъват ба артиш муқовимат мекард. Мақомот мегуфтанд, ирсоли ҷавонон метавонад Украинаро бо буҳрони демографӣ рӯбарӯ кунад ва дар барқарории баъдиҷангии кишвар ҳам таъсири манфӣ расонад.
Моҳи апрели соли гузашта дар Украина синни даъват ба артишро аз 27 ба 25 сол поин оварда, барои фирор аз артиш ҷазо таъйин карданду ба хидмати ҳарбии гирифторони сил ё HIV ҳам дар сурати доштани қувват иҷоза доданд. Вале ин тадбирҳо таъсири чандоне надоштанд.
Ташаббуси охир ҳам баъзе сокинони Украинаро ба хашм овардааст. Як собиқадори артиш ва фаъоли иҷтимоӣ Олег Симороз нақшаи навро “табъйиз”-и сарбозоне номид, ки ҳаққи имтиёзҳои ҳарбиро надоранд.
Симороз дар саҳифааш дар Фейсбук навишт: “Мо набояд мардумро дар артиш бар пояи син тақсимбандӣ кунем”. Ӯ гуфт, чаро, масалан, бояд ҳуқуқи як сержанти 55-солаи захмӣ дар ҷанг, ки маълумоти донишгоҳӣ надорад, аз як ҷавони 20-сола камтар бошад?
Моҳи феврали соли 2022, вақте Русия ба хоки Украина ҳамла кард, даҳҳо ҳазор сокини ин кишвар, аз ҷумла онҳое, ки дар хориҷа зиндагӣ мекарданд, ихтиёрӣ барои дифоъ аз хоки ватанашон баланд шуданд. Вале бо гузашти вақт дилгармиву омодагии мардум барои идомаи ширкат дар артиш камтар мешавад.
Украина дар ҳалли мушкил ноком шуд?
Саймон Шлегел аз Гурӯҳи байнулмилали бӯҳронҳо, моҳи декабр навишта буд, ки баъд аз ҳуҷуми Русия “мушкили камбуди нерӯ барои дифоъ аз кишвар дар Украина калон буд”. Вале, ба навиштаи ӯ, “мавҷи афзуни ҷалби ихтиёриён баъди ишғоли Қрим дар соли 2014, ҳуҷуми васеъмиқёси Русия дар соли 2022, се соли ҷанги бераҳмона ва ҳам набуди дурнамои рӯшани пирӯзии Украина поин омад”.
Матбуоти Украина менависад, ки дар моҳҳои январ то сентябри соли 2024 дар ин кишвар 18 ҳазор мавриди фирор аз артиш сабт шудааст ва бино ба гузоришҳо, ҳазорҳо нафар ришва дода, аз кишвар гурехтаанд. Вале бисёре аз сокинони Украина ҳамоно мегӯянд, омодаанд, ҳар қадар зарур аст, аз кишвар дифоъ кунанд.
Трамп кумакҳои низомии Амрикоро ба Украина боздошт
Бино ба гузоришҳо, Доналд Трамп, раисҷумҳури Амрико, дар пайи мулоқоти пуртаниш бо ҳамтои украинии худ, Владимир Зеленский, фиристодани ёриҳои низомиро ба Киев боздоштааст. Хабаргузории "Рейтерс" рӯзи 3-юми март аз қавли як мақоми Кохи Сафед навишт, ки "мо дар ҳоли мутаваққиф кардан ва ҳамчунин бознигарӣ дар кумакҳоямон ба Украина ҳастем."
Ба гузориши Bloomberg ва Fox News, ин таваққуф то замоне идома хоҳад дошт, ки аз дидгоҳи Доналд Трамп, раҳбарони Украина бо ҳусни ният, пойбандии худро ба сулҳ нишон диҳанд. Як мақомдори ҳукумати Амрико ба Fox News гуфт, қатъи кумакҳо "доимӣ нест, балки як таваққуф аст".
Ирина Фриз, узви порлумони Украина аз эътилофи мухолифони Ҳамрайъии Аврупо, ки ҳамчунин узви кумитаи миллии амният, дифоъ ва иктишофи порлумони Украина аст, гуфт, "муколама бо Иёлоти Муттаҳида бояд фавран барқарор карда шавад, зеро ин танаффус ба маънои васеяш танҳо ба фоидаи Путин аст".
Гузориши видеоӣ дар инҷост:
Раисҷумҳури Амрико рӯзи 3-юми март бори дигар ба Владимир Зеленский, раисҷумҳури Украина, тохт ва гуфт, ки сабраш дар баробари ӯ рӯ ба поён аст. Президенти Украина то кунун пешниҳоди оташбаси сареъ ва бидуни дарёфти замонатҳои амниятии мушаххаси Амрикоро напазируфтааст.
Изҳороти раисҷумҳури Амрико дар ҳоле баён мешавад, ки раҳбарони аврупоӣ бо баргузории нишасте дар Лондон, дунболи иҷрои нақше қавитар будаанд.
Трамп дар вокуниш ба изҳороти ҳамтои украинии худ, ки поёни ҷангро "хеле ва хеле дур" дониста буд, дар шабакаи иҷтимоии Truth Social навишт, "ин бадтарин сухане аст, ки Зеленский метавонист бизанад ва Амрико онро барои муддати тӯлонӣ таҳаммул нахоҳад кард". Ӯ афзуд, ки Владимир Зеленский "то вақте ки аз пуштибонии Амрико бархӯрдор аст, намехоҳад сулҳ барқарор шавад".
Ёддошти Доналд Трамп нишон медиҳад, ки тармими робитаҳои Зеленский бо Кохи Сафед, он тавре ки раҳбарони аврупоӣ аз раисҷумҳури Украина хостаанд, кори душворе хоҳад буд.
Владимир Зеленский рӯзи ҷумъаи гузашта Кохи Сафедро бидуни имзои созишномаи истихроҷи маъданҳо тарк кард. Пас аз он мулоқоти пуртаниш, мақомҳои амрикоӣ хостори узрхоҳии ӯ шудаанд.
Майк Уолтс, мушовири амнияти миллии Кохи Сафед, рӯзи 3-юми март ба Fox News, гуфт, "чизе, ки бояд аз раисҷумҳур Зеленский бишнавем ин аст, ки ӯ аз ончи рух додааст, пушаймон аст, омодаи имзои қарордоди конҳои маъдан аст ва омодагӣ дорад, то дар гуфтугӯҳои сулҳ ширкат кунад".
Доналд Трамп шоми 3-юми март дар Кохи Сафед ба хабарнигорон гуфт, "Зеленский бояд бештар сипосгузор бошад. Зеро ин кишвар, Амрико, дар фарозу нишеб гирифтори онҳо будааст". Вай инчунин дар посух ба ин суол, ки оё қарордоди конҳои маъдан мурда аст ё хайр, гуфт, "на, фикр намекунам".
Кашмакаши лафзӣ дар утоқи кории Трамп дар Кохи Сафед, дар саросари ҷаҳон ва ба вижа Аврупо сару садоеро ба миён овард. Ин кашмакаш даст ёфтан ба оташбас ё тавофуқи сулҳе, ки Киев ва боқимондаи қораи Аврупоро дар баробари таҷовузи дигарбораи Русия осебпазир накунад, бо шакку тардид ҳамроҳ кардааст.
Рӯзи душанбе, як рӯз пас аз нишасти Лондон, сухангӯи нахуствазири Бритониё гуфт, барои созиши оташбас, ки ба қатъи ҷанг ҳадди ақал ба таври муваққат бианҷомад, "шуморе гузинаҳо рӯи миз" аст.
Як рӯз пештар, Эммануэл Макрон, раисҷумҳури Фаронса, аз пешниҳоди оташбаси якмоҳа "дар ҳаво, баҳр ва зерсохторҳои энержӣ" сухан гуфта ва афзуда буд, ки чунин иқдоме ба ҳампаймонҳо вақт хоҳад дод, то пойбандии Путинро ба оташбаси комил ва пойдор арзёбӣ кунанд.
Дар ҳамин ҳол, Урсула фон дер Лейен, раиси Кумисюни Аврупо гуфт, рӯзи 4-уми март дар мавриди барномаи тақвияти саноати дифоии Аврупо ва тавоноиҳои низомии ИА ба кишварҳои узв иттилоъ хоҳад дод. Бархе дигар аз раҳбарони аврупоӣ мавзеи тундтаре дар бораи Кохи Сафед ва моҷарои кашмакаши лафзии Трамп ва Зеленский гирифтаанд.
Рӯзгори муҳоҷир. Чанд тоҷик дар Украина асири ҷанг аст?
Русия се сол пеш, 24-уми феврали соли 2022, ба Украина ҳамла кард.
Мақомоти Русия бо роҳи маҷбур кардани онҳое, ки шиносномаи русӣ доранд, таҳдиди ихроҷи муҳоҷирон ё ваъдаи озодии маҳбусон ва осон кардани гирифтани шаҳрвандӣ, ба ҷалби зодагони Осиёи Марказӣ ба ҷанги зидди Украина оғоз намуданд.
Садҳо шаҳрванди Тоҷикистон ҳам дар ин давра ба ҷанг дар Украина бурда шудаанд.
Мақомоти Украина гуфтаанд, ки 54 зодаи кишварҳои Осиёи Марказӣ дар ин кишвар асир афтодаанд, ки дар панҷ урдугоҳи махсус барои асирон нигаҳдорӣ мешаванд.
Богдан Охрименко, сардори котиботи ситоди ҳамоҳангсозии Украина оид ба асирони ҷангӣ гуфт, "16 нафар асири тоҷик ҳаст, ки 11 нафараш шаҳрвандии Тоҷикистонро доранд ва дигарон шаҳрванди Русия ҳастанд."
Ба гуфтаи ӯ, ҳудуди 15 нафари дигар аз Узбекистон, 20 нафар қазоқ, 8 озарбойҷонӣ, 1 қирғиз ва як туркман дар асорат ҳастанд.
"Аксари онҳо, соли 2024 ум ба асорат афтоданд. Онҳое низ ҳастанд, ки аз солҳои 2022 ва 23 дар ҳамин ҷоянд,"--гуфт ӯ.
Ду моҳ пеш мо дар барномаи Рӯзгори муҳоҷир муроҷиати як зодаи Тоҷикисторо ба президент Эмомалии Раҳмон нашр карда будем, ки дар асорат афтодаву мехост дар раҳо карданаш мусоидат шавад.
Аммо тавре ба мо маълум шуд, ин асири тоҷик то ҳанӯз дар яке аз урдугоҳҳо дар Украина қарор дорад ва исмаш дар руйхати онҳое, ки барои табодул пешбинӣ шудаанд, ворид нагардидааст. Ҳамсараш низ ҳоло бо фарзандон дар Тоҷикистон қарор дорад ва мегӯяд, шавҳараш дигар бо ӯ ба тамос набаромад.
Пойгоҳои интернетии марбут ба Украина то кунун чандин наворҳои тоҷикони асирафтодаро нашр намуданд. Дар яке аз онҳо шаҳрванди маҷрӯҳшудаи Тоҷикистон аз раиси вилояти Орёл барои баргардониданаш ёрӣ хост.
“Ман шаҳрванди Тоҷикистон ҳастам ва дар вилояти Орловск қарордод бастам. 29 -уми март ба асорат афтодам. Поям шикастагӣ аст. Аз шумо хоҳиш дорам, ки барои бозгаштани ман ёрӣ диҳед,”--мегӯяд дар як навори видеоӣ.
Мақомоти Украина ва лоиҳаҳое, ки ба ҷустуҷӯйи асирон машғуланд, шумори дақиқи зодагони Осиёи Марказиро, ки бар ивази сарбозони украинӣ ба Русия баргардонда шудаанд, ошкор намекунанд.
Тоҷиддин Гардиеви 46-соларо, ки 26 сол боз дар шаҳри Николаеви Украина зиндагӣ дорад, чандин дафъа барои тарҷумонӣ назди тоҷикони асирафтода бурдаанд. Ӯ мегӯяд синни ҳамаи онҳо аз 20 ба боло буда, шиносномаи русӣ доштанд.
Гуфтугӯ