Дар сарҳади Тоҷикистону Қирғизистон чӣ мегузарад? Лаҳза ба лаҳза

Вазорати тандурустии Қирғизистон эълон кард, ки дар задухӯрди 16-уми сентябр дар марзи ин кишвар бо Тоҷикистон 24 нафар кушта, 87 кас маҷруҳ шудаанд.

Вазорат дар аввали рӯзи 17-уми сентябр гуфт, панҷ кӯдаки осебдидаро аз Бодканд ба Бишкек фиристоданд.

Пеш аз ин, раиси Кумитаи давлатии амнияти миллии Қирғизистон гуфт, дар ҷараёни даргирии мусаллаҳона дар сарҳад талафоти зиёд доданд, вале рақами дақиқеро ба забон наовард.

Ӯ гуфт, “талафот асосан дар байни низомиён аст. Ҳоло муайян мекунем, ки чӣ қадар. Мутаассифона, қурбониён ва захмиён зиёданд.”

Ҷониби Тоҷикистон омори захмиёну кушташудаҳоро эълон накард.

Корбарони шабакаҳои иҷтимоӣ аз марги чанд марзбону сокини одӣ дар Исфараву Бобоҷон Ғафуров гузориш доданд, вале мақомот онҳоро тасдиқ ё рад накарданд.

Оҷонсии “Рейтерс” дар бораи марги як нафар дар Исфара навишт. “Азия-Плюс” мегӯяд, як марзбон кушта шудааст.

Задухӯрди нав дар марзи Тоҷикистону Қирғизистон субҳи 16-уми сентябр ва баъди ду рӯзи тирпарронӣ байни Бодканду Исфара сар зад. Дар он ҳодиса ду марзбони тоҷик кушта ва аз ҳарду ҷониб чандин нафар захмӣ шуданд.

Ҷанҷол бар сари қитъаҳои номуайяни сарҳад аст, ки Тоҷикистону Қирғизистон солҳо боз барои ҳалли ниҳоии он забон намеёбанд.

Баъзе аз сокинони ноҳияи Бобоҷон Ғафуров хабар доданд, ки шоми 16-уми сентябр ва баъди эълони оташбас бар асари ҳамлаи нерӯҳои Қирғизистон "чанд нафар" дар ҷамоати Овчӣ-Қалъача "захмӣ ва ё кушта шудаанд".

Шумораи дақиқи онҳо маълум нест. Дар ду наворе, ки ба дасти Радиои Озодӣ расид, дар бораи "аз даст додани даҳ нафар" суҳбат шудааст.

Хабаргузории "Азия-Плюс" бо такя ба ҳамсуҳбатонаш дар минтақа навишт, ки "беш аз 10 нафар ҷароҳат бардоштанд".

Дар яке аз наворҳо дида мешавад, ки чанд кас бо сару тани хунолуд дар замин хобидаанд ва сокинон аз якдигар мехоҳанд, "зиндаҳоро зуд ба шифохона баранд".

Ҷамоати Хистеварз ва Овчӣ-Қалъачаи ноҳияи Бобоҷон Ғафуров бо ноҳияи Лайлаки Қирғизистон беш аз 40 километр марз доранд.

Талошҳои мо барои дақиқ кардани ҳодиса то ин дам натиҷа надод. Маълум нест, ҳамла соати чанд ва дар куҷо сурат гирифтааст.

Як масъули ҷамоати Овчӣ-Қалъача гуфт, ба масҷиди ҷамоат ҳамла шудааст, аммо тафсилот надод. Танҳо ҳаминро гуфт, ки "аҳолиро аз инҷо кӯчонда истодаем".

Раиси дастгоҳи ҳукумати ноҳияи Бобоҷон Ғафуров ду дафъа дар суҳбати телефонӣ ваъда дод, ки "дертар занг мезанад" ва бо ин баҳона ба соулҳо посух надод.

Аҳрор Неъматов, як сокини ҷамоати Овчӣ-Қалъача, гуфт, "нерӯҳои Қирғизистон бо бесарнишинҳо ба масҷид ҳамла карданд" ва замоне ки ба иддаои ӯ "сокинон барои хондани намози аср рафта буданд".

"Ман беҳуш шуда будам, ҳозир дар беморхона ҳастам," – афзуд ҳамсуҳбати мо.

Баъзе аз мусоҳибони дигар гуфтанд, ин афрод бар асари таркиши снаряд "захмӣ ва ё кушта шудаанд".

Қаблан мақомоти Тоҷикистон дар изҳороте аз ҳамлаи чархболу бесарнишинҳои Қирғизистон ба хонаҳои мардум ва иншооти ғайринизомӣ ибрози ташвиш карданд. Қирғизистон дар навбати худ Тоҷикистонро ба нақзи оташбас ва истифодаи дастгоҳи мушакии РСЗО айбдор кард.

Дар ҳамин ҳол, хабаргузории "Азия-Плюс" аз чанд ҳамлаи ҳавопаймои бесарнишини Қирғизистон ба деҳаи Шӯроби Исфара хабар дод. Ба гуфтаи мусоҳибони оҷонсӣ, "даҳҳо хона хароб шуда, бисёре аз сокинони осоишта ҷароҳат бардоштаанд."

Корбарони шабакаҳои иҷтимоӣ низ дар бораи кушта шудани ин ё он нафар дар Исфараву ноҳияи Бобоҷон Ғафуров хабар медиҳанд, вале мақомоти Тоҷикистон чизе нагуфтаанд.

Субҳи 16-уми сентябр сокинони минтақаҳои наздимарзии Тоҷикистону Қирғизистон бо садои тир бедор шуданд. Муноқиша то зуҳри имрӯз давом кард ва дертар мақомоти баландпояи ду кишвар суҳбат карданду аз оташбас хабар доданд.

Мақомоти Тоҷикистон шоми 16-уми сентябр ҷониби Қирғизистонро гунаҳкор карданд, ки "баъди якуним соати" эълони оташбас "дубора тирпаррониро оғоз кардааст".

Хадамоти марзбонии Қирғизистон, баръакс, иддао дорад, ки "сарҳадбонҳои тоҷик дубора ба мавқеи низомиён дар Кулунду ва Ҷани-Ҷери ноҳияи Лайлаки вилояти Бодканд ҳамла карданд".

Раиси Кумитаи давлатии амнияти миллии Қирғизистон гуфт, кишвараш дар даргирии мусаллаҳона дар марз бо Тоҷикистон “талафоти зиёд дод”.

Қамчибек Тошиев шаби 16-уми сентябр дар пахши мустақим дар Фейсбук гуфт, “талафот асосан дар байни низомиён аст. Рости гап, шумораи фавтидагонро мушаххас карда истодаем, мутаассифона, зиёд аст.”

Вай афзуд, “маҷруҳон низ ҳастанд. Ба сабаби кӯчондани саривақтии одамон, гуфтан мумкин аст, ки талафот дар миёни ғайринизомиён камтар буд,” – афзуд ӯ дар пахши мустақим.

Мақомоти Қирғизистон гуфтанд, дар даргирии марзӣ 87 кас осеб диданд. Пизишкон марги як духтари 15-соларо низ тасдиқ карданд, вале дар бораи талафоти дигар оморе надодаанд.

Ҷониби Тоҷикистон дар бораи захмиёну кушташудаҳои рӯзи 16-уми сентябр ҳеч иттилоъ надод. Хабаргузории “Рейтерс” дар бораи кушта шудани як анфар дар Исфара навишт. Оҷонсии “Азия-Плюс” мегӯяд, як марзбони дигар кушта шудааст.

Ба иттилои раиси Кумитаи давлатии амнияти миллии Қирғизистон, рӯзи 16-уми сентябр намояндагони Бишкеку Душанбе се ҷаласаи оташбас баргузор карданд, вале тирпарронӣ дубора аз сар гирифта шудааст. Душанбеву Бишкек якдигарро ба шурӯи тирпарронӣ ва нақзи оташбас муттаҳам мекунанд.

Қамчибек Тошиев мегӯяд, “аз соати 20.00 оташкушоӣ дар ҳама ҷо бас шуд. Бо вуҷуди ин, вазъият душвор мемонад. Ҳеч кас замонат дода наметавонад, ки фардо ё имшаб чӣ хоҳад шуд. Ҳар ним соат бо раиси Кумитаи давлатии амнияти миллии Тоҷикистон Саймумин Ятимов гуфтушунид дорем. Тамоми кувваро ба он равона мекунем, ки назорат пурра ҷорӣ карда шавад.”

Раиси Кумитаи давлатии амнияти миллии Қирғизистон дар идома ҷониби Тоҷикистонро ба “кӯшиши забти чанд деҳа” ва “сӯзондани хонаҳо” гунаҳкор кард.

“Хонаҳои онҳо низ сӯзонда шуданд. Ду деҳа мондааст, ки ба зудӣ озод карда, ҳамаро ба ҷойи худ бармегардонем,” – афзуд ӯ.

Нерӯҳои марзбонии Тоҷикистон баръакс дар баёнияе гуфтанд, "ҷониби Қирғизистон ба минтақаҳои Овчи-Қалъачаи ноҳияи Бобоҷон Ғафуров, Ворух ва Чоркӯҳи шаҳри Исфара” ҳамла кардааст.

Ҷанги марзӣ байни Тоҷикистону Қирғизистон солҳо боз бар сари тақсими замину обу чарогоҳ рӯй медиҳад. Ду кишвари собиқи Шӯравӣ ва болооби Осиёи Марказӣ 970-980 километр сарҳад доранд ва бахше аз онро муайяну нишонагузорӣ накардаанд.

Қитъаҳои баҳсӣ асосан байни ноҳияҳои Исфараву Бобоҷон Ғафурови Тоҷикистон ва вилояти Бодканди Қирғизистон мондааст.

Мақомоти Тоҷикистон шоми 16-уми сентябр ҷониби Қирғизистонро гунаҳкор карданд, ки "баъди якуним соати" эълони оташбас "дубора тирпаррониро оғоз кардааст".

Хадамоти марзбонии Қирғизистон, баръакс, иддао дорад, ки "сарҳадбонҳои тоҷик дубора ба мавқеи низомиён дар Кулунду ва Ҷани-Ҷери ноҳияи Лайлаки вилояти Бодканд ҳамла карданд".

Нерӯҳои марзбонии КДАМ-и Тоҷикистон дар баёянияе гуфт, "ҷониби Қирғизистон ба минтақаҳои Овчи-Қалъачаи ноҳияи Бобоҷон Ғафуров, Ворух ва Чоркӯҳи шаҳри Исфара аз силоҳҳои гурӯҳӣ ва техникаҳои ҳарбӣ тирпаррониро дубора оғоз намуд."

Манбаъ мегӯяд, "тарафи Қирғизистон қувва ва воситаҳои иловагии низомиро аз маркази ноҳияи Боткени ҶҚ ба минтақаҳои наздисарҳадӣ интиқол дода истодааст."

"Қирғизистон бо истифода аз чархболҳои ҳарбӣ ва ҳавопаймоҳои бесарнишин хонаҳои шаҳрвандон ва иншооти мулкии Тоҷикистонро мавриди ҳамла қарор медиҳад," – омадааст дар баёнияи Нерӯҳои марзбонии Тоҷикистон.

Мақомоти Қирғизистон дар изҳороте гуфтанд, ки дар Бодканд истифодаи дастгоҳи мушакии РСЗО (MLRS)-ро аз ҷониби Тоҷикистон сабт карданд. "Хадамоти сарҳадии Кумитаи давлатии амнияти миллии Қирғизистон барои пурра бас шудани тирпарронӣ ва коҳиши шиддати авзоъ тамоми чораҳоро меандешад," – гуфтаанд мақомоти Қирғизистон.

Ин дар ҳолест, ки ҳамагӣ чанд соат пеш ду тараф оташбас эълон карданд.