Ҳадсу гумонзанӣ дар бораи фалокати ҳавопаймои озарӣ зиёд мешавад

Наҷотбахшони Қазоқистон дар маҳалли фалокати ҳавопаймои Эмбраер-190

Қарор аст, мутахассисони Қазоқистон рӯзи 27-уми декабр барои таҳқиқ ба маҳалли суқути ҳавопаймое раванд, ки рӯзи 25-уми декабр дар шаҳри Оқтау суқут кард. 38 нафар ҷон бохт. Айни замон гумонзанӣ зиёдтар мешавад, ки мумкин аст, ҳавопайморо тасодуфан системаи дифоии мушакии Русия зада бошад. 

Таҳқиқи фалокат идома дорад ва айни замон сӯгвории қурбониёни фалокат ва муолиҷаи бозмондагоне, ки аксаран аз Озарбойҷон, Русия, Қазоқистон ва Қирғизистон буданд. Ду зодаи Тоҷикистон ҳам дар ин ҳавопаймо буданд, ки яке зинда монд ва дигарӣ ҳалок шуд.

Ҳавопаймои мусофирбари ширкати “АЗАЛ” ва Озарбойҷон Эйрлайнз, ки аз шаҳри Боку ба Грозний пойтахти Ҷумҳурии Чеченистони Русия парвоз мекард, бо 67 сарнишин ба замин афтод. Ҳавопаймо баъди бозгашт аз фурудгоҳи Грозний мехост фуруди изтирорӣ анҷом бидиҳад, вале якбора ба замин бархӯрд ва таркидаву оташ гирифт. Аз миёни мусофирон 38 нафар ҷон бохтанд, 29 тани дигар зинда монданд ва бисёре аз онҳо ҷароҳат бардоштаанд.

Баҳсу тахминзаниҳо дар бораи фалокат идома дорад ва баъзе аз коршиносон мегӯянд, ки сӯрохиҳое, ки дар думи ҳавопаймо дида мешавад, метавонад, осори ҳамлаи системаи дифои мушакии Русия бошад, ки ҳадафи он рафъи ҳамлаҳои дронҳои Украина ба Чеченистон буд.

Як мақоми расмии Амрико бо шарти зикр накардани номаш ба хабаргузориҳо гуфтааст, ки аломатҳо далели он аст, ки системаи зидди мушакии Русия, ҳавопайморо задааст, вале ҳеч ҷузъиёте надодааст.

Далелҳо, аз ҷумла наворҳо аз дохили ҳавопаймо қабл аз суқут, акси сӯрохҳо дар думи ҳавопаймо, гуфтаҳои мусофирон ишора ба он мекунад, ки ҳангоми саъйи фуруди ҳавопаймо дар Грозний, ба ин шаҳр паҳпод ҳамла кардаст.

Хабаргузории Ройтерс бо такя ба манобеи огоҳ аз таҳқиқот дар Озарбойҷон навиштааст, мумкин аст, ки ҳавопайморо системаи дифои ҳавоии Пантсир-С зада бошад, ки барои маҳви ҳавопаймоҳо сохта шудааст.

Ҳоло маълум нест, ки қутти сиёҳ, ки тамоми иттилои ҷараёни парвозро сабт мекунад, дар кадом кишвар таҳқиқ мешавад, чун ҷараёни ташхиси он осон нест ва на ҳамаи кишварҳо онро анҷом дода метавонанд. Гулоғо Аслонлӣ, раҳбари Мусовот, як ҳизби мухолифи давлат дар Озарбойҷон гуфтааст, фалокатро бояд як кумиссиёни байналмилалӣ таҳқиқ кунад.

Ӯ афзудааст: “Русияро ба инҷо набояд иҷоза дод. Агар қуттии сиёҳро барои таҳқиқ ба Русия баранд, ман ба натиҷаҳои он таҳқиқ шубҳа хоҳам дошт.”
Талгат Ластаев, муовини вазири нақлиёти Қазоқистон ба Радиои Озодӣ гуфт, ки мутахассисон рӯзи 27-уми декабр ба маҳалли ҳодиса мераванд ва тақдири минбаъдаи қуттии сиёҳ маълум мешавад. Ба гуфтаи мақомот, таҳқиқи комили қуттӣ то ду ҳафтаро дар бар мегирад, аммо вобаста ба осеб дидани он мумкин аст, ба дарозо ҳам бикашад.

Мавлон Ошимбоев, раиси порлумони Қазоқистон роҷеъ ба гузоришҳои тасдиқношуда дар бораи суқути ҳавопаймо бар асари зарбаи мушакӣ изҳор доштааст, ки то замоне таҳқиқ поён наёбад, “чизе наметавон гуфт.” Ба қавли ӯ, Қазоқистону Русия ва ё Озарбойҷон ҳеч яке аз пинҳон доштани иттило манфиате намебинанд ва онро ба ҷомеа хоҳанд расонд.

Дмитрий Песков, сухангӯи раиси ҷумҳури Русия низ гуфтааст, ки “бояд мунтазири поёни таҳқиқот шуд” ва пеш аз он гумонзанӣ дар бораи ҳодиса дуруст нест. Хабаргузории русии “Интерфакс” бо такя ба мақомоти расмӣ, навиштааст, ки ҳавопаймои Эмбраер-190 соли 2013 ба парвоз шурӯъ кардааст ва моҳи октябр аз назари фаннӣ ташхис шуд ва бо 15 000 соати парвоз, халабонаш “таҷрибаи зиёд” доштааст.

Самир Ризоев, мудири ширкати “Азербайҷан Эйрлайнз” ба хабарнигорон гуфт, ки ҳавопаймо моҳи октябр муоина шуд ва ҳеч аломате аз нуқси фаннӣ надоштааст. Ширкат тамоми парвозҳои хатсайри Боку-Грознийро то замони поёни таҳқиқот боздоштааст.

Илҳом Алиев, раиси ҷумҳури Озарбойҷон гуфт, ҳанӯз дар бораи сабабҳои суқут сухан гуфтан барвақт аст ва якҷо ишора кард, ки мумкин аст, ҳавои номусоид сабаби фалокат шуда бошад.