Шаҳроми Саъдӣ, хонандаи синфи 9 рӯзи 18- уми май ба мактаб рафта, бо ҳамин бедарак шудааст.
Саъдӣ Камолов, падари Шаҳром, ки баъд аз чанд рӯзи ҷустуҷӯҳо дар пойтахт бе ягон натиҷа ба назди хонаводааш баргашт мегӯяд: “Бори охир ӯро дар истгоҳи ноҳияи Восеъ, як бача дидааст, ки дар таксиҳои Душанбе нишастааст. Танҳо. Ҳамон таксӣ ҳам чӣ тавр ноболиғро танҳо бурдааст, ман ҳайрон. Барои ҳамин мо ҳозир Душанберо кофта истодаем. Намедонем, ки куҷо аст.”
" худаш нарафтааст... эҳтимол ба доми фиреб афтидааст"
Ҷустуҷӯҳои падар дар пойтахт ва муроҷиат ба милиса натиҷа надодаанд. Волидон бовар доранд, ки писарашон наметавонист ба танҳоӣ ва бе огоҳӣ ба шаҳр равад.
Саодат Холмуродова, модари Шаҳром, мегӯяд, фарзандаш телефон ва ҳам одати шабгардӣ надошт. Бе иҷоза ба мӯҳлати тӯлонӣ аз хона берун намерафтааст. “У худаш рафтагӣ нест. Ӯ Душанбе намерафт. Мо доим назорат мекардем. Аз мактаб дер мекард, ман занг мезадам ба муаллима гап мезадам.” - афзуд, Саодат, Холмуродова.
Браузери шумо HTML5-ро намешиносад
Волидони кӯдакони гумшуда мегӯянд, умедро аз даст надодаанд
Волидон ҳадс мезананд, ки фарзанди наврасашон ё ба доми фиреб афтодааст ва ё дар ҷое ҳаст, ки имкон надорад аз худ дарак диҳад. “Ман фикр мекунам, кадоме фиребаш дода, бурдааст намемонад ки ба падару модараш занг занад. Чунки ӯ агар ҷое мерафту дер мекард ба телефони ягон кас занг зада, мегуфт, ки ман омада истодаам. Дер мондам.”- гуфт, Саъдӣ Камолов, падари Шаҳром.
Кӯдакон куҷо мешаванд?
Мисли волидони Шаҳром, наздикони як духтари 15-солаи дигар ҳам аз ноҳияи Дарвоз оромиро аз даст додаву дар ҷустуҷӯйи фарзанданд.
Ин оила 5 моҳ боз духтари наврасашон Нилуфар Алушизодаро ҷустуҷӯ доранд. Ахиран Раёсати корҳои дохилаи вилояти Бадахшон бо нашри акси Нилуфар аз гум шудани ӯ хабар дод.
Эълонҳо бо акси кӯдакону наврасони нопадидшуда дар шабакаҳои иҷтимоӣ ва хиёбонҳои кишвар зиёданд. Ҳар сол дар Тоҷикистон даҳҳо кӯдак нопадид мешавад ва ин мавзӯъ чандин сол боз дар кишвар ба як мушкили доғ табдил ёфта, сабаби ҳаросу нигаронии сокинону ҷомеа шудааст.
Пурсарусадотарин ҳодиса ин нопадид шудани Малика ва Сабина Араловаҳо аст, ки бо гузашти даҳ сол нишоне аз онҳоро пайдо накардаанд.
Духтарони 4 ва 5-сола, дар соли 2013 аз назди хонаашон дар Душанбе гум шуданд.
Мақомот мегӯянд, ҷустуҷӯи духтарон қатъ нашудааст. Ба гуфтаи наздикон, дар ин муддат чанд муфаттиш иваз шуд, экстрасенсу муттахассисон аз хориҷ ҷалб шуданд, ҷомеа ҳам барои кӯмак ба ҷустуҷӯ пайваст, аммо бенатиҷа.
" Умед аз ҳама охир мемирад. Мо интизорем"
Наздикони Маликаву Сабина то ҳанӯз мунтазири муъҷизаанд. Улуғбек Аралов, падари Сабина, рӯзи якуми июн дар сӯҳбат бо Радиои Озодӣ гуфт, аз он замон вақти хеле зиёд гузашт ва онҳо дигар намедонанд чӣ тавр ва куҷоро дустуҷӯ кунанд.
“Ягон хабару маълумот нест. Аз дасти мо ягон чӣ дигар намеояд. Вақти зиёд гузашт. Аммо албатта умед аз ҳама охир мемирад, мо то охир интизор мешавем. Кофтуков то ҳол идома дорад, ҳар чизе имкон ҳаст дида истодаем. Муфаттишон ҳам бо мо тамос доранд.” - афзуд, Улуғбек.
Раиси ҷумҳури Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон чанд сол пеш ин ҳодисаро “ҷинояти доғдоркунандаи миллат” номид ва аз мақомоти умури дохилӣ талаб кард, ҳодисаро фавран ошкор кунанд. Аз он дастур даҳ сол гузашт.
Сокинони кишвар то ҳанӯз баъзан бо умед эълонҳо бо акси ин кӯдаконро дар шабакаҳои иҷтимоӣ паҳну бознашр мекунанд ва аксарият то ҳанӯз ба ин суол ҷавоб меҷӯянд, ки духтарон куҷо шуданд ва чаро мақомот натавонистанд дар ин муддат нишоне аз ин духтаронро пайдову ҳодисаро ошкор кунад.
Ҷустуҷӯҳои бесамар ва кӯдакони беному нишон
Солҳои ахир омори расмӣ дар бораи чӣ қадар нопадид шудани кӯдакон дар Тоҷикистон нашр намешавад. Аммо бино ба иттилои Вазорати корҳои дохилии Тоҷикистон дар маҷмӯъ танҳо дар нуҳ моҳи соли 2020 709 нафар бедарак шудаанд. Аз ин 470 нафараш ёфт шуда, тақдири 239 нафари дигар то ҳол номаълум боқӣ мондааст. Дар байни гумшудаҳо кӯдакон низ кам нестанд.
Матлуба Муҳибова, корманди Маркази кӯдакони осебпазир дар Хатлон, дар сӯҳбат бо Радиои Озодӣ гуфт, “Тариқи матбуоту телевизион бисёр мебинем, ки кӯдакон гум шуда истодаанд. Сабабҳои инро дақиқ кардан даркор. Ниҳодҳои ҳифзи ҳуқуқ бояд бо дигар ниҳоду ҳукуматҳо тамос дошта бошанд, то сабаби гумшавиҳоро муайян кунанд. Мо дар сӯҳбатҳо бо волидон ба ин мавзӯъ таъкид мекунем ва мегӯем, ки бояд назоратро сахт кунанд.”
Мақомот ва бархе аз коршиносон ҳам дар аксар ҳолат беаҳамиятии волидонро сабаби аслии гумшавии кӯдакон медонанд. Аммо бархе аз волидоне, ки солҳо дар ҷустуҷӯи кӯдакони гумшудаи худанд, аз бесамарии ҷустуҷӯ ва ҳамин тавр беному нишон мондани фарзандонашон нигаронӣ мекунанд.