Иля Дроздов, узви кумитаи СНГ, ҳамоиши АвроОсиё ва робитаҳо бо ҳамватанон дар Думаи давлатӣ – маҷлиси поёнии порлумони Русия - дар як вокуниши тунд ба хабари манъи истифодаи пасвандҳои русӣ дар номгузории шаҳрвандони Тоҷикистон гуфтааст, Русия бояд бо таҳдиди ҷорӣ кардани виза Тоҷикистонро аз ин тасмимаш баргардонад.
Иля Дроздов, ки дар Думаи давлатӣ аз ҳизби қавмгарои либерал-демократи Владимир Жириновский намояндагӣ мекунад, рӯзи 29 апрел дар мусоҳибааш бо радиои “Говорит Москва” гуфт, “ҳуқуқи русзабонҳо нафақат дар Тоҷикистон, балки дар тақрибан ҳамаи кишварҳои собиқи СССР ва пеш аз ҳама дар ҷумҳуриҳои Осиёи Миёна поймол карда мешаванд.” Ӯ ҳукуматҳои кишварҳои соҳили Балтикро бо лаҳни боз ҳам тундтаре “режимҳои қавмгаро” номида, гуфтааст, поймол шудани ҳуқуқи русзабонҳо дар кишварҳои пасошӯравӣ на аз “зӯрии ҳукуматҳои маҳаллӣ”, балки аз “заифии сиёсати мо, заифии Русия, нотавониаш дар амри ҳимоят аз ҳамватанҳои мо” дарак медиҳад.
Иля Дроздов дар намунаи қарори мақомоти Тоҷикистон ҷиҳати манъи истифодаи пасвандҳои русӣ дар номгузорӣ гуфтааст, “Тоҷикистон қариб комилан аз мо вобаста аст – сар карда дар масъалаи тъамини амнияташ ва рафта то сели пулҳое, ки ба ном муҳоҷирони корӣ ба Ватан мефиристанд. Ман фикр мекунам, як занги як нафар ҳатто на аз раддаи аввали раҳбарии давлати мо бо ишораи рӯшан, ки бачаҳо, мо фардо марзҳоямонро мебандем ва виза ҷорӣ мекунем, кофист. Ба назари ман, алакай фардояш онҳо ҳама саросар ва бо хурсандӣ Иванов ва Петров мешаванд ва ба ёд меоранд, ки забони русиро дар замони Шӯравӣ чӣ хел хуб медонистанд.”
"ТОҶИКИЗАТОР"-И НОМҲО
Кормандони "Настоящее время" барномаи компутарие сохтаанд, ки шумо метавонед ба он ворид шуда, ному исми хонаводагии кунуниатонро бинависед ва барнома онро бар асоси меъёрҳои роиҷ дар Тоҷикистон "тоҷикӣ" карда медиҳад. Ба истилоҳи дигар, "Тоҷикизатор."
Агар мехоҳед аз ин барнома истифода кунед, рӯи акси поён зер кунед ва ному фамилияи худро бинависед.
Радиои Озодӣ рӯзи 29 апрел аз қавли мақомоти сабти асноди ҳолати шаҳрвандӣ (ЗАГС)-и Тоҷикистон хабар дод, ки аз ин ба баъд пасвандҳои тоҷикии "зод"-у "зода" ва "он"-у "иён" пасвандҳои русии "ов"-у "ова" ва "ович"-у "овна"-ро дар насаби шаҳрвандони Тоҷикистон иваз хоҳанд кард. Ҷалолиддин Раҳимов, муовини раиси ЗАГС, ба Озодӣ гуфт, ки ин тасмим баъд аз ворид шудани иловаҳо ба қонуни сабти асноди ҳолати шаҳрвандӣ гирифта шудааст. Ин санад моҳи март аз сӯи раисиҷумҳур имзо шуда, ҳоло мавриди иҷро қарор гирифтааст.
"Тибқи ин қонун насаб бо иловаи пасвандҳои тоҷикии "зод", "зода", "ӣ". "иён", "фар" тартиб дода мешавад. Инҳо пасвандҳои ноби тоҷикӣ ҳастанд. Барои мисол, "Каримзод" ё "Каримзода". Аммо ин тағйирот ба ақаллиятҳо ва хориҷиҳо дахл надорад," – афзуд ӯ.
Лағви пасвандҳои русии “ов”-у “ова” ва “ович”-у “овна” баҳори соли 2007 аз сӯи раисиҷумҳури Тоҷикистон садо дод. Худи ӯ ҳамон сол исмашро аз Раҳмонов Эмомалӣ Шарифович ба Эмомалӣ Раҳмон табдил дод. Дар пайи ин тасмими раисиҷумҳур бархе аз мансабдорони тоҷик низ ному насаби худро тоҷикӣ карданд.
Вале пас аз он ки бархе аз шаҳрвандон дар фурудгоҳҳои Русия бо мушкил мувоҷеҳ шуданд, изофаи пасвандҳои русӣ дар насаби тоҷикистониҳо дубора авҷ гирифт. Ҷалолиддин Раҳимов мегӯяд, ки ҳоло дигар дар ин замина гузаште сурат нахоҳад гирифт, чунки тибқи қисми чоруми моддаи 20-уми қонуни сабти асноди ҳолати шаҳрвандӣ, “насаби шахс тибқи анъанаҳои миллии тоҷикӣ метавонад аз номи падар ё решаи насаби ӯ бо иловаи пасвандҳои насабсози -ӣ, -зод, -зода, -он, -ён, -иён, -ёр, -ниё, -фар ташаккул ёбад. Насаби шахс ҳамчунин метавонад аз номи падар ё решаи насаби падар ё модар бе илова намудани пасвандҳои насабсоз ташаккул ёбад.”
Ӯ гуфт, ҳатто онҳое, ки дар гузашта бо пасвандҳои русӣ насаб гирифтаанд ва ҳоло мехоҳанд, ҳуҷҷатҳои худро иваз кунанд, дар насабашон пасвандҳои тоҷикӣ изофа хоҳад шуд: "Танҳо барои онҳое, ки дар гузашта пасвандҳои русӣ гирифтаанд ва нияти тағйири ҳуҷҷаташонро надоранд, ин тағйирот дахл надорад. Вале агар ин кор бо хоҳиши худи онҳо сурат гирад, нураналонур мешуд."
Бар асоси тағйиру иловаҳои ахир дар Кодекси оила ва сабти асноди ҳолати шаҳрвандӣ, ба кӯдакон гузоштани номи ба фарҳанги миллии тоҷикӣ бегона, “аз ҷумла номи ашё, мол, ҳайвонот, ном ва истифодаи ибораҳои таҳқиромезе, ки шаъну эътибори инсонро паст мезанад ва одамонро ба табақаҳо ҷудо менамояд" низ манъ шудааст. Аммо дар баробари ин ба ақаллиятҳои миллӣ дар Тоҷикистон иҷоза дода шудааст, ки тибқи анъанаҳои миллиашон ба фарзандони худ номгузорӣ кунанд.
