Темир Сариев баъди камтар аз як соли кор аз мақоми сарвазири Қирғизистон истеъфо дод. Ӯ сарвазири 28-ум дар ҳамагӣ 25 соли истиқлоли Қирғизистон буд.
Ба ҳисоби миёна, ҳар сарвазир дар ин кишвар ҳамагӣ наздики 11 моҳ дар ин курсӣ нишастааст, ки дар Осиёи Марказӣ бенамуна аст.
Темир Сариев рӯзи 11 апрел дар ҷаласаи ҳукумат эълони истеъфо кард. Ин изҳороти сарвазир дар посух ба иддаоҳои чанде аз вакилони Жогорку Кенеш - парлумони Қирғизистон буд, ки кобинаи вазирон, бо шумули Сариевро ба фасод айбдор карданд.
Сариев гуфт: “Баҳсҳову сару садоҳо ва ҳарфҳои пуч суботу тавозунро дар дохили ҳукумат аз байн бурдааст. Фаъолияти ҳукумат дар чунин марҳилаи ҳассос ба мушкил рӯ ба рӯ шудааст.” Вале ӯ афзуд, бо вуҷуди истеъфо вай барои ҳифзи обрӯяш то охир мубориза хоҳад бурд.
Акнун дар Қирғизистон баҳс рӯи ин аст, ки сарвазири 29-ум кӣ хоҳад шуд ва оё ӯ чанд моҳ (сол куҷо?) ба ҳукумат раҳбарӣ хоҳад кард?
28 сарвазир дар 25 соли истиқлол
Таҳлили қиёсӣ нишон медиҳад, ки ҳеҷ кадом аз кишварҳои дигари Осиёи Марказӣ дар масъалаи табдили раиси кобинаи вазиронаш ин қадар "таҷриба" накардааст, ки Қирғизистон.
Ҳукумати Қазоқистон: Гаҳе пушт ба зину...
Қазоқистон аз замони суқути Иттиҳоди Шӯравӣ 9 дафъа сарвазирашро иваз кардааст. Ба ҳукумати ин кишвар солҳои 1991-1994 Сергей Терешенко, солҳои 1994-1997 Акежан Кажегелдин, солҳои 1997-1999 Нурлан Балғимбоев ва аз соли 1999 то 2002 Қосимжомарт Тоқоев раҳбарӣ кардаанд. Кӯтоҳтарин собиқаи сарвазирии Қазоқистон аз Имонгалӣ Тасмагамбетов аст, ки моҳи январи соли 2002 ба ин мақом таъин ва алакай дар июни соли 2003 барканор шуд.
Карим Масимов
Сипас Дониёл Аҳмадов сарвазир шуд ва то соли 2007 дасти рости президент Нурсултон Назарбоев буд. Соли 2007 Карим Масимов ба мақоми сарвазирии Қазоқистон нишаст ва баъди 5 сол, дар соли 2012 ин курсиро муваққатан ба Серик Аҳмадов супурд. Дар соли 2014 Карим Масимов дигарбора сарвазир таъин шуд ва то ҳол дар ин мақом ифои вазифа мекунад.
Сарнавишти сарвазирони собиқи Қазоқистон низ ҷолиб аст. Дуи онҳо – Акежан Кажегелдин ва Серик Аҳмадов – баъдан мавриди таъқиб қарор гирифтанд. Кажегелдин аз кишвар фирор кард, вале Серик Аҳмадов дар моҳи марти соли равон бо ҷурми фасод ба 8 соли зиндон маҳкум шуд.
Аммо аксари сарвазирони собиқи ин кишвар то ҳол дар мақомҳои баланд ифои вазифа мекунанд. Имонгалӣ Тасмагамбетов аз ҷумла феълан вазири дифои Қазоқистон ва Дониёл Аҳмадов ҳокими вилояти Қазоқистони шарқист. Қосимжомарт Тоқоев ҳоло раҳбарии Сенат – маҷлиси болоии парлумони Қазоқистонро бар дӯш дорад. Сергей Терешенко аз соли 2002 муовини раиси Анҷумани халқҳои Қазоқистон аст. Аз 9 сарвазири даврони истиқлоли Қазоқистон танҳо Нурлан Балғимбоев дар қайди ҳаёт нест., Ӯ соли 2015 даргузашт.
Се сарвазири Узбакистон дар 25 сол
Шавкат Мирзиёев
Дар таърихи 25-солаи истиқлоли Узбакистон, раҳбари ҳукумати ин кишвар ҳамагӣ 4 дафъа иваз шудааст. Соли аввал ба ҳукумат худи президент Ислом Каримов раҳбарӣ мекард. Аз соли 1992 ба мақоми сарвазирии Узбакистон Абдулҳошим Муталов таъин шуд. Ӯро дар соли 1995 Уткир Султонов ва Султоновро дар соли 2003 Шавкат Мирзиёев иваз кард. Мирзиёев, бино ба бархе манобеъ, соли 1957 дар деҳаи Яхтони Ӯротеппаи Тоҷикистон ба дунё омадааст ва инак, 13 сол боз мақоми дувум дар арши сиёсии Узбакистонро ҳифз кардааст.
Кишвари бесарвазир
Охирин сарвазири Туркманистон Хон Аҳмадов буд, ки солҳои 1990-1991 кор кардааст. Аз соли 1992 мақоми сарвазир дар ин кишвар барҳам дода шуда, раёсати ҳукуматро худи президент дар даст дорад. Аз соли 1992 то 2006 раёсати ҷумҳурӣ ва ба ин тартиб раҳбарии ҳукумати Туркманистонро Сафармурод Ниёзов бар дӯш дошт. Баъди даргузашти ӯ ба раҳбарии ин кишвари саршор аз нафту гази Осиёи Марказӣ Қурбонгулӣ Бердимуҳаммадов омад.
Тоҷикистон - аз Ҳаёев то Расулзода
Дар низоми сиёсии Тоҷикистон низ раҳбарии ҳукумат бар ӯҳдаи раисиҷумҳур аст, вале дар ин кишвар сарвазир ҳам амал мекунад, ки бештар мақоми як мудири иҷроияро дорад.
Сарвазирҳои Тоҷикистон дар солҳои аввали истиқлолаш тақрибан ба мисли Қирғизистон пайваста иваз мешуданд ва дар 5 соли аввал (1991-1996) 6 дафъа раҳбари ҳукумати ин кишвар табдил шуд. Чанд моҳи аввали баъди суқути Шӯравӣ сарвазири Тоҷикистон ҳанӯз Иззаттуло Ҳаёев буд. Ӯро дар моҳи январи соли 1992 Акбар Мирзоев ва алакай моҳи августи ҳамон сол Мирзоевро Абдумалик Абдуллоҷонов иваз кард. Моҳи декабри соли 1993 Абдуллоҷоновро ба мақоми сафирӣ ба Маскав фиристоданд ва ба ҷои ӯ муовинаш Абдуҷалил Самадов омад. Самадовро дар соли 1994 Ҷамшед Каримов иваз кард ва ӯро ба навбаи худ дар соли 1996 – Яҳё Азимов.
Қоҳир Расулзода
Курсии сарвазири Тоҷикистон соли 1999, бо расидани Оқил Оқилов ба ин мақом соҳиби давомдор пайдо кард. Оқилов дар ин мақом 14 сол кор кард ва танҳо соли 2013, ба далели бознишаста шуданаш ин курсиро ба Қоҳир Расулзода супурд.
Дар солҳои 1991-1992, ки раҳбари аввали Тоҷикистон аз Хуҷанд буд, ду сарвазири аввал – Иззатулло Ҳаёев ва Акбар Мирзоев аз минтақаи Кӯлоб намояндагӣ мекарданд. Баъди ба мақоми раҳбари аввал расидани Эмомалӣ Раҳмон, ки аз минтақаи Кӯлоб буд, дигар ҳамаи сарвазирҳои баъдии Тоҷикистон аз минтақаи Хуҷанд баргузида шудаанд.
Дар маҷмӯъ сарвазирҳои Тоҷикистон аз соли 1991 ба ин тараф 9 дафъа иваз шудаанд.