Матлабе аз Роберт Коалсон (Robert Coalson), хабарнигори аршади Радиои Аврупои Озод/Радиои Озодӣ, ки руйдодҳои Русия, Балкан ва Аврупои шарқиро пайгирӣ мекунад.
Аз гузоришҳо бармеояд, ки Евгений Пригожин, раҳбари гурӯҳи зархаридони "Вагнер" пас аз аз ошӯби нофарҷоме, ки бо он фармондеҳони артиши Русияро ба чолиш кашид ва Кремлро ба таҳлука андохт, ба Белорус табъид шудааст. Коршиносон мегӯянд, бо вуҷуди кӯшишҳои раиси ҷумҳури Русия ва ҳукумати ӯ барои барқарории фазои боварӣ ва субот, пайомадҳои ошӯби "Вагнер" эҳтимолан акнун қарор аст оғоз шавад.
Рубен Меграбян, донишманди улуми сиёсӣ муқими Ереван, ба бахши русии Радиои Аврупои Озод/Радиои Озодӣ мегӯяд, муомилаи норӯшане, ки бо он оташи бӯҳрони фавриро хомӯш карданд ва Пригожинро ба Белорус фиристоданд, дар намоишномае, ки ҳанӯз идома дорад, танҳо ҳукми саҳнаи авҷгирии достон "қабл аз танаффус" ва оғози саҳнаи баъдиро дорад.
Таҳлилгарон бар ин боваранд, ки Пригожин агар интизори ҳимояти фаъол аз сӯи мақомҳои аслии низомӣ ва истихборотиро надошт, даст ба чунин ошӯбе намезад. Ҳамон мақомҳое, ки бинобар гузоришҳо, бисёриашон дили хуше аз Сергей Шойгу, вазири дифоъ ва Валерий Герасимов, раиси Ситоди кулли артиши Русия надоранд.
Дар ҳаракати нерӯҳои ошӯбгари "Вагнер" ба тарафи Маскав низ нишонаҳое аз чунин ҳимояти эҳтимолӣ дида мешуд. Нерӯҳои "Вагнер" тавонистанд ба осонӣ шаҳри Ростов дар наздикии марзи Украинаро, ки қароргоҳи фармондеҳии низомии ҷануби Русия дар он қарор дорад, тасарруф кунад ва бе ҳеҷ монеа, роҳи худро ба тарафи шимол, яъне самти Маскав, пеш бигиранд.
Михаил Комин, таҳлилгари сиёсии рус дар таҳлиле барои Бунёди сулҳи байналмилалии "Карнеги" менависад, "раиси гурӯҳи зархаридони "Вагнер" рӯи ҳамбастагии афсарони баландпояи артиш бо ошӯби худ ҳисоб мекард ва аз онҷое, ки наздик буд бе рӯёрӯӣ бо муқовимати хосе ба Маскав бирасад, эҳтимолан чандон ҳам иштибоҳе накарда буд".
Комин меафзояд, ки Пригожин дар гузашта хостори ҷойгузинии Шойгу, вафодори қадимии Путин бо генерал Михаил Мизинтсев шуда буд. Мизинтсев ҳамон фармондеҳи сарсахте аст, ки ба хотири муҳосираи вайронгар, аммо дар ниҳоят муваффақиятомези шаҳри соҳилии Мариупол дар аввалҳои соли 2022, ба ӯ лақаби "қассоби Мариупол" доданд.
"Озмуни фишурдаи вафодорӣ"
Илова бар ин, Пригожин пешниҳод кардааст, ки генерал Сергей Суровикин, ки то моҳи январ фармондеҳи кулли амалиёти низомии Русия дар Украина буд, ҷойгузини Герасимов шавад. Генерал Сергей Суровикин ҳамон касе аст, ки ду рӯз пас аз гумошта шудан ба мансаби фармондеҳии ҷанги Русия алайҳи Русия, ҳамлаҳои ҳавоиро барои "муҷозот"-и украиниҳо ба роҳ андохт.
Суровикин дар ҷараёни мудохилаи Русия дар ҷанги дохилии Сурия низ иқдомоти худро аз наздик бо Пригожин ҳамоҳанг мекард.
Рӯзномаи "Ню Йорк Таймз" рӯзи 28-уми июн ба нақл аз мақомоти амрикоӣ, ки номашон фош нашуд, навишт, Суровикин, ки пеш аз ин фармондеҳи нерӯҳои фазоии Русияро ҳам ба ӯҳда дошт, эҳтимолан қабл аз ошӯби гурӯҳи "Вагнер" аз барномаи Евгений Пригожин барои шӯриш хабар дошт.
Дар соатҳои оғози ин ошӯб, навори видеоие аз Суровикин дар "Телеграм" нашр шуд, ки аз нерӯҳои "Вагнер" дар Украина мехост, ба ошӯб напайванданд ва шӯришро идома надиҳанд.
Гузориши рӯзномаи "Ню Йорк Таймз" ҳамчунин хотирнишон мекард, ки "мақомҳои амрикоӣ" алоқаманд ба нашри маълумоте ҳастанд, ки ҷойгоҳи Суровикинро заъиф мекунад, зеро генерал Суровикинро коротар ва бераҳмтар аз дигар фармондеҳони рус медонанд".
Дмитрий Песков, сухангӯи раёсати ҷумҳури Русия ин гузоришро намунае аз "овозаҳо ва тахминзаниҳо" дар бораи ошӯб хонд ва онро рад кард.
Дар ҳамин асно, "The Wall Street Journal" ба нақл аз манбаъҳои истихборотии ғарбӣ ки номашон зикр нашудааст, гузориш дод, ки Пригожин дар асл қасди рабудани Шойгу ва Герасимовро "дар ҷараёни боздид аз як минтақаи ҷанубии ҳаммарз бо Украина" дошт.
Ин рӯзнома гуфт, ки ин боздид пас аз инки Хадамоти амнияти федерол аз тавтеа хабар ёфт, бекор шуд.
Канали телеграмии Rybar, ки дар бораи мавзуъҳои ҷанг менависад, рӯзи 28-уми июн навишт, ки ошӯб як "озмуни фишурда барои муайян кардани мизони вафодорӣ" дар Вазорати дифоъ буд ва табдил ба "баҳонае барои поксозиҳои густурда дар нерӯҳои мусаллаҳ шудааст".
Ин канали телеграмӣ, ки ба яке аз мақомҳои пешини Вазорати дифои Русия тааллуқ дорад ва гузоришҳои муфассале аз дохили артиши Русия ба ҳамроҳи нақшаҳои дақиқе аз ҳамла ба Украина нашр кардааст, таъкид кард, ки раванди ҳазфи афсарони русӣ оғоз шудааст.
Ба навиштаи ин канал, иттиҳоми ворида ба ин афсарон, сари вақт омодагӣ надидан, кӯтоҳӣ кардан дар басиҷи нерӯҳо ва "баҳонаи расмӣ барои ихроҷи онҳо, ҳимояташон аз гурӯҳи "Вагнер" аст".
Rybar ҳамчунин иддао кардааст, ки агарчи Герасимов ба таври расмӣ ӯҳдадори фармондеҳии амалиёт дар Украина аст, аммо амалан генерал Михаил Теплинский, як фармондеҳи нерӯҳои ҳавоии артиш, ин вазифаро ба даст гирифтааст.
Таҷрибаи наздик ба марг
Дар рӯзҳои пас аз ошӯби нофарҷом, Путин ва ҳукуматаш талош карданд то ҳиссе аз иттиҳод, боварӣ ва суботро нишон диҳанд. Путин дар рӯзи 27-уми июн бо мақомҳои амниятӣ ва бо нерӯҳое, ки зоҳиран ба саркӯби ошӯб кӯмак карданд, мулоқот намуд.
Андрей Колесников, рӯзноманигори пешини рус, ки акнун таҳлилгари муассисаи "Карнеги" аст, гуфт, ин намоиш, ки барои дилгарм кардан баргузор шуд, натиҷаи баръакс дошт. Колесников ба Радиои Аврупои Озод/Радиои Озодӣ гуфт, "ин иштибоҳ буд, ки Путин чунин намоише барпо кард, зеро бо ин кор заъф ва тарси худро нишон дод ва нишон медиҳад, ки Пригожин воқеан ӯро тарсонидааст".
Ба гуфтаи бархе таҳлилгарон, дар чунин шароите масъалаи вафодории қадимӣ ва шахсии Шойгу, Герасимов ва дигарон ба Путин мумкин аст омили таъйинкунанда бошад.
Михаил Кофман, огоҳи масоили артиши Русия дар "Твиттер" навишт, "ман фикр мекунам Пригожин дар воқеъ интизор дошт, ки Путин тарафи ӯро бигирад ва Шойгу ва Герасимовро канор бизанад. Аммо дар иваз, ошӯби ӯ эҳтимолан идомаи кори он дуро дарозтар кард, бо вуҷуди ин, ки ин ду дар умум ба унвони афроди бекифоят шинохта мешаванд ва дар байни бештари нерӯҳои мусаллаҳи Русия чеҳраҳои манфур ҳастанд".
Роб Лее, таҳлилгари низомӣ ва узви баландпояи муассисаи таҳқиқоти сиёсати хориҷӣ, бо ин гузориш мувофиқ аст. Ӯ дар "Твиттер" навишт, ки дар ҳукумати Русия "вафодории сиёсӣ бар шоистагӣ ғалаба дорад, ҳатто дар ҳолати ҷанг, ки барои бақои сиёсии Путин ҳаётӣ аст".
Ин таҳлил бо изҳороти 27-уми июни Виктор Золотов, муҳофизи пешини Путин, ки ҳоло фармондеҳи Горди миллии 300-ҳазорнафариро бар ӯҳда дорад, тақвият шуд. Ӯ пас аз дидор бо Путин гуфт, ки ба зудӣ ба нерӯҳояш аслиҳаи вазнин, аз ҷумла тонкҳо дода хоҳад шуд, то амнияти давлатро беҳтар таъмин кунанд.
Саймон Шустер, хабарнигори маҷаллаи "Times" низ дар таҳлиле навишт, ки "дар таҷрибаи наздик ба марги режим, Золотов аз камшумор барандагони саҳнаи таҳаввулот буд".
Рузҳои сахт дар пеш аст
Коршиносон мегӯянд, дар чунин вазъияте, нерӯҳои рус, ки дар Украина меҷанганд, мумкин аст эҳсос кунанд, ки ҷузъи бозандагон ҳастанд.
Артиши Русия бо як ҳамлаи мутақобили Украина рӯбарӯ аст ва агар шаку гумонҳо дар мавриди вафодории фармондеҳони артиш афзояд, рӯҳияи заифи ин нерӯҳо мумкин аст заъифтар ҳам шавад.
Михайло Самус, коршиноси низомии укринӣ ба "Current Time" гуфт, "бовар дорам руҳия ва ангезаи нерӯҳои русӣ ларзон шудааст. Ва ин раванд бо идомаи ҷанг суръат меёбад. Ман фикр мекунам, ки изҳороти Путин танҳо бар шаку гумонҳо дар бораи ончи дар Русия ҷараён дорад, афзудааст. Фикр мекунам рӯзҳои сахт барои афсарон ва сарбозони Русия нав шурӯъ шудааст".
Гуфтугӯ