Тоҷикистон аз интиқоли ёриҳои башардӯстона ба мардуми Афғонистон ҷонибдорӣ кард.

Раисҷумҳури Тоҷикистон дар мулоқот бо дабири кулли Созмони Милал гуфтааст, "ба ин мақсад кишвари мо тамоми имконоти логистикии худро вогузор намуд".

Мулоқоти Эмомалӣ Раҳмон бо Антонио Гутерриш рӯзи 21-уми март дар Ню-Йорк баргузор шуд. Ҷаноби Раҳмон барои иштирок дар нишасти бахшида ба об дар Амрико қарор дорад.

Ба иттилои дафтари матбуоти президент, ҳамкорӣ дар самти об, тағйирёбии иқлим, пешгирии офатҳои табиӣ, "нерӯи сабз" ва ҳифзи пиряхҳо аз мавзуъҳои асосии мулоқот будааст.

Дақиқ нест, ки оё дар ин суҳбат вазъи ҳуқуқи инсон дар Тоҷикистон ҳам баррасӣ шуда ё не.

Пештар як гуруҳ аз фаъолони ҷомеаи шаҳрвандӣ ба масъулони Созмони Милал гӯшзад карда буданд, ки дар нишасти об мавзӯи ҳуқуқи башар ва озодиҳои бунёдиро дар Тоҷикистон аз ёд набаранд.

Дар ҳоле ки, ба навиштаи онҳо, "мақомоти Тоҷикистон мардуми худро, бахусус дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, бераҳмона ҳадаф қарор медиҳанд."

Паймони миллии Тоҷикистон, эътилофи чаҳор созмони мухолифони ҳукумат дар Аврупо, низ дар изҳороте гуфт: "Дар соату дақиқаҳое, ки Раҳмон дар кишварҳои озод истиқбол мешавад, дар зиндонҳо ба шиканҷаи садҳо дигарандеш идома медиҳанд. Аммо Раҳмон ин сафарашро чун шавоҳиди дастгирии ҷомеаи ҷаҳонӣ аз ҳукуматаш ба намоиш мегузорад."

Намояндагони Созмони Милал ва мақомоти Тоҷикистон ба ин изҳорот вокуниш накардаанд.

Сомонаи президент навишт, ки рӯзи 21-уми март Эмомалӣ Раҳмон "тоҷи кунгурадор"-ро, ки бозёфти нотакрори таърихӣ меноманду "ба ибтидои давлатдории Кушониён" пайванд медиҳанд, ба Созмони Милал тақдим кардааст.

"Ин нигора таърихи қадим ва мероси ғанӣ доштани халқи тоҷикро муаррифӣ мекунад," – навишт манбаъ.

Намоишгоҳи "Таърихи рушди Тоҷикистон" дар Созмони Милал низ дар ҳамин рӯз ифтитоҳ шуд. Чизе, ки мақомот онро "муаррифии намунаҳои фарогири давраҳои муҳимми таърихи давлатдории тоҷикон ва фарҳанги ғаниву қадима" медонанд, вале дар он ишорае ба озодӣ ва риояи ҳуқуқи шаҳрвандон накардаанд.

Дар ҳамлаи нерӯҳои Русия ба шаҳри Сумии Украина рӯзи 13-уми апрел дастикам 34 кас, аз ҷумла ду кӯдак кушта шудаанд.

Хадамоти ҳолатҳои фавқулодаи Украина иттилоъ дод, ки дар ин ҳамла 117 кас, аз ҷумла 15 кӯдак захмӣ гаштанд.

Владимир Зеленский, раисҷумҳури Украина, дар изҳороте гуфт, мушакҳои русӣ ба бинои истиқоматӣ ва мактабу таваққуфгоҳи мошинҳо бархӯрдааст.

Баъзе аз расонаҳои украинӣ навиштанд, ки мушаки русӣ рӯзи 13-уми апрел ба як троллейбус дар маркази шаҳри Суми зад.

Дар наворҳое, ки телеграм-каналҳои украинӣ аз ҷойи ҳодиса пахш кардаанд, дида мешавад, ки дар яке аз ноҳияҳои шаҳри Суми сӯхтори калон сар задааст.

Раисҷумҳури Украина дар бораи ин ҳамла гуфтааст, “танҳо нокасон чунин рафтор карда метавонанд. Ҷони инсонҳоро мегиранд. Ба наздикони қурбониён ҳамдардӣ мекунам. Феълан амалиёти наҷот идома дорад, ҳамаи ниҳодҳои дахлдор кор мекунанд. Вокуниши ҷиддии ҷаҳонӣ лозим аст. Иёлоти Муттаҳида, Аврупо, ҳама дар ҷаҳон, касе мехоҳад, ки ин ҷангу куштор хотима ёбад."

Афсарони Чин бо пуштибонии Пекин шеваи ҷанги неруҳои Русияро дар минтақаи алоҳида меомӯзанд. Дар ин бора хабаргузории “Рейтерс” бо такя ба ду мақомдори амрикоӣ ва собиқ корманди истихбороти яке аз кишварҳои ғарбӣ гузориш додааст.

Ба қавли манбаъ, ҳудуди 200 шаҳрванди Чин ба артиши Русия шомил шудаанд. Онҳо зархарид буданд ва бевосита бо Чин дар тамос будаанд.

Мақомдорони амрикоӣ ба “Рейтерс” гуфтаанд, омода набудани артиши Чин ба амалиёти низомии Русия таъсир намерасонад.

Владимир Зеленский, раисҷумҳури Украина рӯзи 8-уми апрел гуфт, ду шаҳрванди Чинро, ки аз тарафи Русия дар минтақаи Донетск меҷангиданд, ба асорат гирифтанд. Ӯ аз ҳампаймонҳои Киев хост, ба ин масъала вокуниш нишон диҳанд ва аз Пекин шарҳ бихоҳанд.

Мақомдорони Чин эълон карданд, ки низомиёни худро ба Украина нафиристодаанд.

Доналд Трамп соате пас аз поёни музокироти Эрон ва Амрико дар бораи барномаи ҳастаии Теҳрон гуфт, "фикр мекунам, ки гуфтугӯҳо хуб пеш мераванд."

Раиси ҷумҳури Амрико 13-уми апрел бидуни овардани ҷузъиёти мушаххас ба хабарнигорон гуфт, “то замоне, ки кор ба анҷом нарасидаааст, ҳеч чиз муҳим нест. Бинобар ин дӯст надорам дар борааш суҳбат кунам. Аммо хуб пеш меравад.”

Музокироти Стив Уиткофф, фиристодаи вижаи раиси ҷумҳури Амрико ва Аббос Ароқчӣ, вазири хориҷи Эрон рӯзи шанбеи 12-уми апрел дар пойтахти Уммон баргузор шуд. Мақомҳои ду кишвар онро мусбат ва созанда тавсиф карданд. Ду тараф ҳамчунин гуфтаанд ки даври баъдии ин музокирот шанбеи оянда баргузор хоҳад шуд.

Ин нахустин музокироти мақомҳои эронӣ ва амрикоӣ дар маъмурияти дуввуми Доналд Трамп аст.

Кумитаи ҳолатҳои фавқулодаи Тоҷикистон аввалин маълумот дар бораи заминларзаи субҳи 13-уми апрелро расонаӣ кард. Аз Маркази идоракунии ҳолатҳои буҳронии КҲФ ба Радиои Озодӣ гуфтанд, маркази заминларза дар 21-километрии ноҳияи Рашт ва дар ҳудуди Тоҷикистон буд.

Ба гуфтаи манбаъ, қувваи заминларза дар марказ 5 ва дар шаҳри Душанбе 3 дараҷаро ташкил дод.

Намояндагони Маркази идоракунии ҳолатҳои буҳронӣ гуфтанд, зарари расида аз ин ҳодисаро ҳисоб доранд.

"Тибқи маълумоти пешакӣ, дар ҳудуди ноҳияи Рашт се хона зарар дидааст. Ин маълумоти пешакӣ аст. Гуруҳи зудамали минтақаи Рашт ба ҷойи ҳодиса мераванд. Муовини якуми раиси кумита ҳам ба он ҷо раҳсипор шуданд,"-гуфтанд аз Маркази идоракунии ҳолатҳои буҳронӣ.

Бино бар хабари ҳукумати ноҳияи Тоҷикобод дар ин ҷо се нафар, аз ҷумла як кӯдак осеб дидаанд.

Заминларза соати 9-24-и рӯзи 13-уми апрел рух дода, шаҳри Душанбе, минтақаи Рашт ва вилояти Суғдро такон дод.

Тоҷикистон дар яке аз минтақаҳои зилзилахези қораи Осиё ҷойгир аст.

Ҳар сол дар кишвар садҳо заминларза сабт шуда, дар натиҷаи он баъзе аз манзили сокинон вайрон мешавад.

Рӯзи 13-уми апрел заминларзае чанд минтақаи Тоҷикистон, азҷумла шаҳри Душанбе, минтақаи Рашт ва вилояти Суғдро такон дод. Ба гуфтаи хабарнигори Радиои Озодӣ дар пойтахт, заминларза соати 9:24 сар шуда, тақрибан се дақиқа идома кард. Чанд сокини минтақаи Рашт ва шаҳри Хуҷанд ҳам дар Фейсбук навиштаанд, ҷунбидани заминро ҳис кардаанд.

Ҳанӯз маълум нест, ки қувваи заминҷунбӣ чанд дараҷа буд ва маркази он куҷост.

Баъзе марказҳое, ки ҷунбидани заминро дар гӯшаву канори ҷаҳон мустақим пайгирӣ мекунанд, навиштаанд, ки заминларзаи субҳи 13-уми апрел ба ҷуз Тоҷикистон дар Қирғизистон ва Узбекистон ҳам рух додааст. Ба навиштаи ин сомонаҳо, маркази заминларза шаҳри Қуқанди Узбекистон буд ва қувваи ҷунбидани замин дар марказ 4,6 дараҷаи ҷадвали Рихтерро ташкил медод.

Тоҷикистон дар яке аз минтақаҳои зилзилахези қораи Осиё ҷойгир аст.

Ҳар сол дар кишвар садҳо заминларза сабт шуда, дар натиҷаи он баъзе аз манзили сокинон вайрон мешавад.

Неруҳои ҳавоии Украина хабар дод, ки ҳавопаймои F-16-и ин кишвар суқут кардааст. Ҳодиса 12-уми апрел рух дода, халабон Павел Иванов ҷон бохтааст.

"Як комиссия ҳама паҳлуҳои фоҷиаро меомӯзад,"-омадааст дар хабари неруҳои ҳавоии Украина.

Бахши украинии Би-би-си шоми 12-уми апрел бо такя ба манобеаш хабар дод, ки ҳавопаймои F-16 ба эҳтимоли зиёд бо мушаки русӣ сарнагун шудааст.

Президент Владимир Зеленский ба пайвандони халабони ҳалокшуда ҳамдардӣ карда гуфтааст, чигуна рух додани ҳодиса бояд аниқ шавад. Бо фармони Зеленский, ба халабон Павел Иванов баъди маргаш унвони қаҳрамони Украина доданд.

Ин дуюмин бор аст, ки ҳавопаймои F-16 дар Украина сарнагун мешавад. Пеш аз ин моҳи августи соли 2024 бори аввал F-16 суқут карда, халабон Алексей Мес ҳалок шуда буд. Он вақт артиши Украина хабар дода буд, ки ҳавопаймо дар пайи партоби мушаки русӣ сарнагун шудааст.

Украина тобистони соли гузашта аз кишварҳои ғарбӣ чанд адад ҳавопаймои F-16 дарёфт карда буд. Теъдоди ин намуд ҳавопаймоҳо махфӣ аст, аммо шумораи онҳо аз 10 то 20 адад тахмин зада мешавад.

Гуфтугӯҳои Аббос Ароқчӣ, вазири корҳои хориҷии Эрон ва Стив Виткофф, фиристодаи вижаи раиҷумҳури Амрико дар умури Ховари Миёна, дар Масқат, -- пойтахти Умон, оғоз шуд.

Исмоил Бақоӣ, сухангӯи Вазорати корҳои хориҷии Эрон баъд аз зуҳри 12 апрел, бо ин эълони ин хабар дар сафҳаи худ дар шабакаи Х, навишт, "ин гуфтугӯ дар маҳалли пешбинишуда тавасути мизбони умонӣ бо ҷойгир шудани намояндагони Ҷумҳурии исломӣ ва Амрико дар толорҳои аз ҳам ҷудо, анҷом мешавад ва ду тараф дидгоҳҳо ва мавзеи худро аз тариқи вазири корҳои хориҷии Умон, ба якдигар мерасонанд".

Ба навиштаи расонаҳои Эрон, дар гуфтугӯҳои имрӯз бо Амрико, Исмоил Бақоӣ, сухангӯи Вазорати корҳои хориҷӣ, Маҷид Тахтравончӣ, муовини сиёсӣ, Козим Ғарибободӣ, муовини байналмилалӣ ва ҳуқуқии вазорати корҳои хориҷӣ ва музокиракунандагони баландояи бахши бартараф кардани таҳримҳо ва коршиносони масоили ҳастаӣ, ҳамроҳи Аббос Ароқчӣ ҳастанд.

Қабл аз оғози ин гуфтугӯҳо, хабаргузории "Рейтерз" ба нақл аз як "мақоми эронӣ", ки номаш фош нашудааст, навишт, ки Алии Хоманаӣ, раҳбари Ҷумҳурии исломӣ, ба Аббос Ароқчӣ барои музокирот бо тарафи амрикоӣ, "салоҳияти пурра" додааст.

Ин манбаъ ба "Рейтерз" гуфтааст, "муддати музокирот, ки танҳо дар бораи мавзуи ҳастаӣ аст, бастагӣ ба ҷиддият ва ҳусни нияти тарафи амрикоӣ дорад".

Эрон ҳар гуна музокира дар бораи барномаи мушакӣ ва тавоноиҳои дифоии худро рад кардааст.

Вазири корҳои хориҷии Эрон субҳи 12 апрел пас аз ворид шудан ба Умон дар сӯҳбат бо ҳамтои умонии худ дар мавриди гуфтугӯи ҳастаии Эрон ва Амрико гуфт, ки "нияти мо расидан ба созиши шарафмандона аз мавзеи баробар аст".

Ӯ бо андохтани тӯб ба замини Амрико, афзуд, "агар тарафи муқобил аз мавзеи баробар ворид шуда бошад, имконе барои як созиши ибтидоӣ, вуҷуд хоҳад дошт".

Қаблан Алӣ Шамхонӣ, мушовири сиёсии Алии Хоманаӣ дар шабакаи Х навишта буд, ки Вазири корҳои хориҷии Эрон бо "ихтиёроти комил" роҳии Умон шудааст.

Ба иддаои ӯ, "Теҳрон ба дур аз намоиш ва суханбозӣ дар баробари дурбинҳо, ба дунболи созиши воқеӣ ва одилона аст".

Ин нахустин музокироти мақомҳои эронӣ ва амрикоӣ дар маъмурияти дувуми Доналд Трамп аст.

Эрон ва шаш қудрати ҷаҳонӣ дар соли 2015 ба созиши ҳастаӣ бо номи Барномаи Ҷомеи Иқдоми Муштарак ё БАРҶОМ, даст ёфтанд ва Трамп, ки аз мухолифони ин созишнома буд, дар соли 2018 хуруҷи Амрико аз ин созишномаро эълом кард.

Эрон талош барои даст ёфтан ба силоҳи ҳастаиро рад мекунад, аммо пас аз хуруҷи Амрико аз БАРҶОМ, аз ӯҳдадориҳои худ дар чорчӯби ин созиш канор рафт ва мизони ғанисозии уранюмро ба вижа дар як соли гузашта, ба шиддат афзоиш додааст.

Стив Виткофф, намояндаи вижаи раисҷумҳури Амрико дар умури Ховари Миёна қаблан гуфта буд, ки Доналд Трамп дар талош аст, то бо "эътимодсозӣ", аз даргирии низомӣ бо Эрон пешгирӣ кунад ва Теҳрон ҳам аз тариқи "миёнаравҳо" дар ҳоли тамос бо Амрико аст.

Кумитаи ҳолатҳои фавқулодаи Тоҷикистон мегӯяд, ки бар асари боронгариҳои сахти рӯзҳои гузашта ва омадани селҳо, даҳҳо хона дар минтақаҳои гуногуни кишвар осеб дида, ба роҳҳо ва киштзорҳо осеб расидааст.

Тоҷикистон рӯзҳои 5-10 апрел шоҳиди боронгариҳои сахт буд ва КҲФ аз сокинон хоста буд, ки дар ин рӯзҳо аз эҳтиёт кор бигиранд.

Ба иттилои КҲФ, аз боронгариҳои рӯзҳои гузашта, аз ҷумла, сокинони ноҳияҳои Рӯдакӣ, Сангвор, Абдураҳмони Ҷомӣ ва шаҳри Ҳисор зарар диданд. Ба иттилои ин ниҳод аз ҷумла, сел дар ноҳияи Рӯдакӣ даҳҳо таҳхонаи сокинонро аз лой пур кард.

КҲФ мегӯяд, рӯзи 10 апрел бар асари боронҳои сахт ва омадани сел, роҳи мошингарди Лабиҷар то маркази ноҳияи Сангвор барои чанд муддат баста монд.

Дар ҳамин рӯз, дар пайи боронҳои шадид сел 13 хоҷагии деҳқонии деҳаи Кӯҳдоманро дар ноҳияи Абдураҳмони Ҷомӣ аз лою об пур кардааст. Ҳамчунин даҳҳо гектар замини пахта дар қаламрави ин ноҳия зарар дидааст.

Ҳаҷми умумии зарари расида аз боронгариҳои ахир то кунун маълум нест. Кумитаи ҳолатҳои фавқулоддаи Тоҷикистон мегӯяд, ки дар ҳоли ҳозир комиссияҳои ҳолатҳои фавқулода дар ноҳияҳои ҳаҷми зарари расидаро муайян мекунанд.

Дар ҳамин ҳол, Оҷонси ҳавошиносии Тоҷикистон аз эҳтимоли боришоти сахт дар шоҳроҳи Душанбе-Хуҷанд ва эҳтимоли фаромадани тарма дар рӯзҳои 12-14 апрел, хабар додааст. Ин ниҳод гуфтааст, ба ғайр аз манотиқи шарқии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, дар ноҳияҳои кӯҳии кишвар эҳтимоли омадани сел вуҷуд дорад.

Пас аз эъдоми чаҳор тан дар маҳзари ом дар вилоятҳои Бодғис, Нимрӯз ва Фароҳи Афғонистон, шуморе аз созмонҳои байналмилалӣ бо нашри эъломияҳо, ин иқдоми ҳукумати Толибонро танқид карданд.

Дафтари ҳуқуқи башари СММ бо ибрози нигаронӣ дар ин маврид рӯзи 11 апрел дар шабакаи Х навишт, ин гуна ҷазо додан бо каромати инсонӣ ва ҳаққи зиндагӣ, носозгор аст ва мушоҳидаҳо нишон медиҳанд, ки таъсири чандоне барои пешгирӣ аз ҷурму ҷиноят надорад. Ин ниҳод дар идома аз ҳукумати Толибон хостааст, ки истифода аз ин гуна ҷазо доданро бас кунад ва дар ниҳоят онро бекор намояд.

Ҳамзамон бо ин, Ричард Беннет, гуориши вижаи СММ барои ҳуқуқи башари Афғонистон низ бо маҳкум кардани эъдоми чаҳор тан дар маҳзари ом дар Афғонистон, рӯзи ҷумъа дар сафҳаи худ дар Х навишт, "ки ин эъдомҳо ва ҳамчунин муҷозоти баданӣ, ки аз сӯи Толибон дар маҳзари ом анҷом мешавад, нақзи ошкори қонунҳои байналмилалӣ аст ва бояд фавран поён ёбад".

Дар ҳамин ҳол, Дафтари намояндагии СММ дар Афғонистон ва бахши Осиёи Ҷанубии Созмони афви байналмилал низ бо нашри эъломияҳои алоҳида дар шабакаи Х, хостори қатъи фаврии ин муҷозот шудаанд.

Толибон рӯзи 11 апрел чор нафарро дар вилоятҳои Бодғис, Нимрӯз ва Фароҳ дар маҳзари ом эъдом карданд.

Ин бештарин шумораи эъдомҳо дар як рӯз аз замони ҳокимияти дубораи Толибон бар Афғонистон то кунун будааст.

Толибон пас аз дубора ба қудрат расидан дар моҳи августи соли 2021, муҷозот дар маҳзари ом, аз ҷумла, эъдом ва дигар муҷозоти баданиро дар ин кишвар дигарбора оғоз карданд. Онҳо то кунун 10 нафарро дар маҳзари ом эъдом кардаанд.

Созмонҳои пуштибони ҳуқуқи башар ҳамвора ин эъдомҳоро поймол кардани қонунҳои байналмилалӣ, хондаанд.

Ҳарчанд идораҳои маҳаллӣ ва додгоҳҳои Толибон ҳамеша таъкид доштаанд, ки ба гуфтаашон, ҳукми қасосро пас аз таҳқиқоти шаффоф ва таъмини адолат иҷро кардаанд, вале СММ ва ниҳодҳои ҳомии ҳуқуқи башари байналмилалӣ ҳамвора дар ин бора ибрози шак карда, борҳо ҳукумати Толибонро ба надоштани низоми додгоҳии дуруст, муттаҳам кардаанд.

Онҳо борҳо аз Толибон хостаанд, ки пеши ин гуна муҷозотро бигиранд.

Ба навиштаи " The time of Israel", дар пайи ҳамлаи ҳавоии артиши Исроил ба хонае дар минтақаи Хон Юнус дар ҷануби Ғазза, як хонаводаи 10-нафар, аз ҷумла 7 кӯдак, ҷон бохтаанд.

Ин ҳамла дар ҳоле сурат гирифт, ки Созмони Милали Муттаҳид эълон кард, ки дар ҳафтаҳои ахир, дар ҳамлаҳои Исроил даҳҳо зан ва кӯдак кушта шудаанд.

Созмонҳои ҳуқуқи башар низ нисбат ба кӯчи иҷбории фаластиниҳо ба минтақаҳои дигар ва вазъияти бӯҳрони инсонӣ дар Ғазза, ҳушдор додаанд.

Исроил дар 18 март ҳамлаҳои худ ба Ғаззаро дигарбора оғоз кард ва ба оташбаси думоҳа поён дод.

Аз он замон то кунун, беш аз 1500 нафар кушта шудаанд. Ҳамзамон, Исроил ворид шудани кӯмакҳо ба Ғаззаро манъ кардааст.

Ҳашт созмони бонуфузи ҷаҳонӣ аз раҳбарони кишварҳои Осиёи Марказӣ хостаанд, ки ба ҳуқуқи башар таваҷҷуҳи ҷиддӣ карда, ваъдаҳои додаашонро дар нишаст бо сарони Иттиҳоди Аврупо иҷро кунанд.

Изҳороти муштараки

• Civil Rights Defenders,
• International Partnership for Human Rights,
• Araminta,
• Freedom Now,
• Norwegian Helsinki Committee,
• People in Need,
• International Federation for Human Rights ва
• World Organisation Against Torture

рӯзи 10-уми апрел нашр шуд.

Ҳомиёни ҳуқуқ гӯшзад кардаанд, ки дар доираи нишасти Самарқанд эъломияе қабул шуд, ки дар он аз ҷумла ба пойбанд будан ба озодии баён, фароҳам овардани фазои мусоид барои ҷомеаи шаҳрвандӣ ва расонаҳои мустақил, дифоъ аз ҳомиёни ҳуқуқ ва риояи ҳуқуқи занону кӯдакон таъкид шудааст.

Муаллифони муроҷиатнома мегӯянд, ҳукуматҳои Осиёи Марказӣ бояд ба суистифода аз қонунҳои зидди ифротгароӣ, ки дар кишварҳои минтақа бештар барои таъқибу озору азияти фаъолони ҷомеаи шаҳрвандӣ ва расонаҳову мухолифон истифода мебаранд, поён дода шавад.

Созмонҳои ҳомии ҳуқуқ борҳо кишварҳои минтақа, аз ҷумла Тоҷикистонро барои боздошту бозпурсии беасоси хабарнигорон ва наздикони мухолифону ҷомеаи шаҳрвандӣ танқид кардаанд.

Дар изҳороти охири 8 созмон ҳам аз президенти Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон талаб шудааст, ки барои раҳоии хабарнигорон – Рухшона Ҳакимова, Абдусаттор Пирмуҳаммадзода, Аҳмади Иброҳим, Абдулло Ғурбатӣ, Далери Имомалӣ, Хуршеди Фозил, Хушом Ғулом ва Завқибек Саидаминӣ фавран чора андешад.

“Ҳомиёни ҳуқуқ ва вакилони дифоъ, Улфатхоним Мамадшоева, Бузургмеҳр Ёров, Манучеҳр Холиқзода ва Фаромуз Иргашов низ бояд ба зудтарин фурсат раҳо карда шаванд,” – омадааст дар муроҷиатнома.

Ҳамзамон таъкид шудааст, ки “бо зиндонӣ кардани ин афрод давлати Тоҷикистон миёни намояндагони ҷомеаи шаҳрвандӣ як фазои тарснокеро ба вуҷуд овардааст. Ҳукуматро зарур аст вазъро тағйир диҳад.”

Дар изҳороти муштараки созмонҳо ҳамчунин гуфта шудааст, ки чанд шахсе, ки соли 2024 маҷбурӣ аз хориҷа ба Тоҷикистон баргардонида шуданд, боздошту зиндонӣ ва шиканҷа шудаанд.

Мавқеъ ва вокуниши ҳукумати Тоҷикистон ба ин изҳорот ва талаби созмонҳои ҳомии ҳуқуқ маълум нест.

Чин дар посух ба тасмими Амрико таърифа ё боҷи гумрукиро барои молу колои воридотӣ аз Иёлоти Муттаҳида ба 125 дарсад расонд. Пештар он 84 дарсадро ташкил медод.

Вазорати молияи Чин рӯзи 11-уми апрел гуфт, ин вокуниш ба боло бурдани нархи боҷи гумрукӣ аз тарафи Амрико аст.

Доналд Трамп, раисҷумҳури Амрико, рӯзи 10-уми апрел мизони таърифа ё боҷи гумрукиро бар молу колои Чин то 145 дарсад боло бурд.

Вай сабаби тасмимро ба “беэҳтиромии Чин нисбат ба бозорҳои ҷаҳонӣ” пайванд дод ва гуфт, “шояд ягон вақт, умедворам дар ояндаи наздик, Чин дарк хоҳад кард, ки дигар пора кардани Амрико ва кишварҳои дигар имкон надорад.”

Чин дар навбати худ, Амрикоро дар сар кардани ҷанги тиҷоратӣ айбдор мекунад.

Ба бовари Пекин, амалкарди Амрико мухолиф ба қоидаҳои ҷаҳонии тиҷорат ва қонунҳои иқтисод аст.

Раҳбари Чин Си Ҷинпин рӯзи 11-уми апрел аз Иттиҳоди Аврупо хост, барои муқобила бо сиёсати боло бурдани таърифаҳо аз сӯйи ИМА аз иқдомоти муштараке кор гиранд. Зимни суханронии худ дар маросими қабули сарвазири Испания, Педро Санчес, Ҷинпин, гуфт, Чин ва Иттиҳоди Аврупо бояд дар як ҷабҳа муттаҳид шуда, бо ИМА муқобилат кунанд, то “на фақат аз ҳуқуқи қонунӣ ва манфиатҳои худ, балки аз адолати байнулмилалӣ ҳимоят кунанд.”

Иттиҳоди Аврупо қаблан аз тасмими Трамп ҷиҳати 90 рӯз ба таъхир андохтани мӯҳлати иҷрои болоравии боҷи гумрукӣ барои бисёре аз кишварҳои ҷаҳон истиқбол карда буданд.

Ин тасмим ба Чин рабт надошт ва барои ин кишвар баръакс боҷ бештар шуд.

Бо ин вуҷуд Иттиҳоди Аврупо мегӯяд, барои гуфтушунид бо Амрико ва ҳамин тавр дар сурати ба иҷро даромадани қарори Трамп, ба роҳандозии иқдоми ҷавобӣ омодаанд.

Афзоиши арзиши боҷи гумрукӣ аз сӯйи Амрико сабаби коҳиши шохисҳо дар бозори ҷаҳонӣ ва поин рафтани қурби доллар шудааст. Трамп ҳадаф аз амалкарди худро ҳимояи манфиатҳои ИМА ва ширкатҳои амрикоӣ медонад.

Дар як садама ё тасодуфи нақлиётӣ дар шаҳри Алдани Ёқутистони Русия чор шаҳрванди Тоҷикистон ва як шаҳрванди Қирғизистон ҳалок шудаанд.

Хадамоти ҳолатҳои фавқулодаи шаҳри Алдан хабар дод, ки ҳодиса рӯзи 11-уми апрел рӯй дод.

Муҳоҷирон савори мошини "Тойота Приус" будаанд ва ба мошини боркаши КАМАЗ бархӯрдаанд.

Яке аз наздикони муҳоҷирон дар суҳбат бо Радиои Озодӣ гуфт, ки ҷонбохтагон сокини ноҳияи Шаҳристони вилояти Суғд буда, ҳамон рӯз аз Тоҷикистон омада будаанд.

Ба гуфтаи ӯ, шаҳрванди ҳалокшудаи Қирғизистон ронандаи таксӣ будааст ва шаҳрвандони Тоҷикистонро бояд то шаҳри Алдан мерасонд.

Мақомоти маҳаллӣ гуфтаанд, сабабҳои садамро таҳқиқ мекунанд. Ҷасади фавтидагон ба наздиконашон супурда шудааст.

Муҳоҷирони ҳалокшуда дар як корхонаи шаҳри Алдан кор мекардаанд ва аз Тоҷикистон аз рухсатии якмоҳа бармегаштанд.

Рустами Эмомалӣ, писари калонии раисҷумҳури Тоҷикистон, бори дувум раиси Маҷлиси Миллӣ, палатаи болоии порлумон шудааст. Овоздиҳӣ рӯзи 11-уми апрел гузашт.

Маҷлиси Миллӣ 33 узв дорад ва аксари онҳо аз Ҳизби ҳокими халқӣ-демократӣ ҳастанд. 31 нафари онҳо ба ҷонибдорӣ аз Рустами Эмомалӣ раъй дода, ҳеч кас зид набаромадааст.

Тибқи Қонуни асосӣ раиси Маҷлиси Миллӣ шахси дувум дар ҳукумати Тоҷикистон аст ва дар сурати истеъфо, марг, беморӣ ё аз салоҳиятҳои худ даст кашидани президент, то замони интихобот, ӯ сарпарасти мақоми раёсатҷумҳурӣ хоҳад шуд.

Рустами Эмомалӣ аз моҳи апрели соли 2017 вакили маҷлис ва раиси шаҳри Душанбе аст. Аз соли 2020 вориди Маҷлиси Миллӣ шуд ва аз он замон раёсати табақаи болоии порлумонро ба дӯш дорад.

Аз ин қабл дар чанд вазифаҳои калидии дигар, аз ҷумла раҳбари Оҷонси мубориза бо фасод ва Хадамоти гумрук кор кардааст. Дар соли 2012 ва баъд аз генерал Сӯҳроб Қосимов раҳбари Федератсияи футболи Тоҷикистон интихоб шуд ва то ба ҳол дар ин мақом кор мекунад.

Як созмони ғарбӣ дар моҳи марти имсол гуфт, раисҷумҳури Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон дар пайи "фароҳам кардани шароити мусоид" барои интиқоли қудрат ба писараш Рустами Эмомалист. Маркази Карнеги дар Берлин дар гузорише гуфт, ба ҳамин далел "то рафъи ҳама таҳдидҳои эҳтимолӣ, мумкин аст, поксозӣ идома кунад."

Эҳтимоли интиқоли қудрат аз раисҷумҳур Эмомалӣ Раҳмон ба Рустами Эмомалӣ чанд сол боз матраҳ аст. Ҳардуи онҳо дар ин замина ҳеч гоҳ изҳори назар накардаанд. Хайриддин Усмонзода, раиси Маркази тадқиқоти стратегӣ, як идораи вобаста аз раёсати ҷумҳури Тоҷикистон, дар моҳи июли соли 2024 сару садоро дар ин маврид бепоя хонда буд.

Галия Иброҳимова (Ибрагимова), пажӯҳишгари Маркази Карнеги дар Берлин, ҷавон кардани аъзои Маҷлиси Намояндагон, дигаргунӣ дар ниҳодҳои давлатӣ, ивазшавии раҳбарони ҳизбҳои сиёсӣ, зиндонӣ кардани баъзе аз шахсиятҳои маъруф, аз ҷумла хабарнигорону сиёсатмадорон ва мансабдорони пешинро аз ҷумлаи чораҳои раисҷумҳури Тоҷикистон барои интиқоли қудрат донистааст.

"Новобаста аз он ки Раҳмон барои ҳифзи вориси худ чӣ чора меандешад, ҳеч замонате нест, ки ӯ қудратро нигоҳ дошта метавонад. Дар низоми сиёсии Тоҷикистон ихтилофҳо зиёданд ва омодагӣ барои интиқоли қудрат бештари онҳоро шиддат мебахшад," – навиштааст Галия Иброҳимова.

Намояндагони мухолифон Эмомалӣ Раҳмонро, ки аз соли 1992 қудратро дар ихтиёр дорад ва борҳо барои монданаш дар ҳукумат ба Қонуни асосӣ тағйирот ворид кардааст, ба хешутаборбозӣ (непотизм) ва инҳисор (монополия)-и қудрат танқид мекунанд.

Ӯ падари 7 духтар ва 2 писар аст. Духтараш Озода Раҳмон раиси Дастгоҳи иҷроияи президенти Тоҷикистон аст. Рухшона Эмомалӣ сафири Тоҷикистон дар Бритониё ва Ирландияи Шимолӣ. Таҳмина Раҳмон, духтари дигари раисҷумҳур, ҳамроҳи шавҳараш Зарифбек Давлатов машғули тиҷорат. Ашрафҷон Гулов, домоди Раҳмон, сафири Тоҷикистон дар Имороти Муттаҳидаи Араб.

Раиси шаҳри Уш дар Қирғизистон пешниҳод кардааст, ки даромадани мошинҳо ба ин шаҳр пулакӣ шавад.

Ҷенишбек Токторбаев рӯзи 8-уми апрел гуфтааст, ҳар рӯз аз ноҳияҳои атроф ба шаҳри Уш қариб 56 ҳазор нақлиёт вориду хориҷ мешаванд.

Ба гуфтаи шаҳрдори Уш, мақомот метавонанд дар даромадгоҳи шаҳр истгоҳҳои зебо бино карда, аз мошинҳои воридмешуда маблағ ситонанд.

Токторбаев ин маблағро барои мошинҳои сабукрав 50-100 соми қирғизӣ ё 6-11 доллар ва барои боркашонҳо 100-150 сом ё 11-17 доллар пешбинӣ кардааст.

“Агар дар як рӯз 56 ҳазор нақлиёт ба шаҳр дароянд, пас, дар як рӯз 2,8 миллион сом ё 320 ҳазор доллар ва дар сол 60 миллион сом ё 6,8 миллион доллар ҷамъоварӣ кардан мумкин аст,” -- гуфтааст шаҳрдори Уш.

Ин мақомдори қирғиз афзудааст, пули ҷамъшуда барои бунёди мактаб, кӯдакистону беморхона ва беҳтар кардани бахши хидматрасонии шаҳри Уш сарф мешавад.

Пештар шаҳрдори Бишкек ҳам хоҳони ситондани маблағ аз мошинҳое шуд, ки ба пойтахт ворид мешаванд. Як ҳадаф аз ин тасмим пешгирӣ аз танбашавии нақлиёт дар пойтахти Қирғизистон гуфта шудааст.