Пажӯҳишгоҳи байналмилалии Маккинзе, (Мckinsey), ки иқтисоди ҷаҳонро таҳқиқ мекунад, муайян кардааст, ки агар 50 дарсади қишри коргар занон бошанд, Маҷмӯи маҳсулоти дохилии он кишвар 11 дарсад боло хоҳад рафт. Пажӯҳиш дар 95 кишваре анҷом шудааст, ки 50 дарсади қобили корӣ занон ҳастанд.
Ин нукта дар ҳамоише бахшида ба рӯзи ҷаҳонии нуфусшуморӣ дар Тоҷикистон садо дод. Парвиз Бобоев, ҳамоҳангсози барномаҳои Бунёди нуфуси Созмони Милали Муттаҳид дар Тоҷикистон, 14 июл дар сӯҳбат бо Озодӣ гуфт, барканории духтарон аз таҳсил ва никоҳҳои бармаҳал боис ба таъсири ками занон ба иқтисод мешавад. Ин дар ҳолест, ки ба гуфтаи ӯ даҳҳо пажуҳиши созмонҳои ҷаҳонӣ нишон додааст, духтарони таҳсилкарда ва занони коргар дар ҷомеа метавонанд ба вазъи иқтисоди кишварҳояшон таъсири мусбат расонанд.
Ҳоло дар Тоҷикистон бар асоси омори расмӣ наздики як миллион зани хонашин ба сар мебаранд, ки аз 25 то 54-сола буда, асосан дар хидмати аҳли хонавода ҳастанд. Аз нигоҳи коршиносон, кори шабонарӯзии онҳо дар хонаро иқтисоди кишвар ба назар намегирад ва ин аст, ки онҳо ба гурӯҳи ҷамъияти ғайрифаъол дар ҳаёти иқтисодӣ шумурда мешаванд.
Таҳлилгарон мегӯянд, ин вазъ боз бармегардад ба мушкили аз таҳсил дур мондани духтарон, ки наметавонанд, ҳамчун як узви комилҳуқуқи ҷомеа маълумоти олӣ бигиранд ва дар ҳаёти иқтисодии кишвар таъсиргузор бошанд.
Фирӯзаи Раҳматбек, донишҷӯи донишгоҳи миллии Тоҷикистон, мегӯяд, волидонаш натанҳо ӯро иҷозаи таҳсил додаанд, балки барои ӯ шароити мусоидро фароҳам кардаанд, то баъди хатми донишгоҳ ҳамчун зани коргар ба вазъи иқтисоди кишвар таъсир гузорад ва ҳам ҳамчун модари босавод фарзандонашро дар ҳамин руҳия тарбия кунад. “Вақте модари соҳибмаълумот фарзанди хубу босавод тарбия мекунад, дар ин ҳолат албатта миллат босавод мешавад вазъи иқтимодиву иҷтимоии мардум беҳтар мегардад”,- афзуд Фируза.
Берун аз мактабу дур аз таълим мондани духтарон, ки ҳамагӣ модарони оянда ҳастанд ба гуфтаи ҷомеашиносон на танҳо ба худи духтарон ва оилаҳои онҳо таъсири манфӣ мерасонад, балки талошҳои байналмилалӣ барои рушди кишварҳои ҷаҳонро мушкил месозад, чаро ки духтарони соҳибмаълумот як унсури қавӣ барои инкишофи иҷтимоӣ ва иқтисодӣ мебошанд.
Ҳоло 30 дарсади духтарон дар кишварҳои рӯ ба рушд то синни 18 ва 14 дарсад то синни 15-солагӣ ба шавҳар мебароянд. Ҳамасола дар ҷаҳон қариб 16 миллион духтар дар синни аз 15 то 19-солагӣ таваллуд мекунанд. Духтарон дар ин син дар натиҷаи ҳомиладорӣ ва таваллуд нисбат ба занҳои аз 20-сола боло ду баробар бештар бо хатар дучор мегарданд. Аз ҷумла, ба бемориҳои камхунӣ, камғизоӣ мубтало буда, ҳатто имкони тавалуд кардани кӯдаки солимро аз даст медиҳанд. Дар маҷмӯъ, дар тамоми ҷаҳон бештар аз 600 миллион нафари занон аз таҳсил маҳрум будаанд.
Таҳлилгарони тоҷик бар инанд, ки афзоиши занҳои коргару муваффақ дар бахшҳои мухталифи ҷомеаи Тоҷикистон дар солҳои ахир тафаккури бартарии ҷинсӣ дар хонаводаҳоро бо оҳистагӣ ба ҳам мезанад.
Ҳоло бар асоси омори расмӣ 48 дарсади коргаронро дар Тоҷикистон занон ташкил медиҳанд, ки 10 дарсад ба ҳайси роҳбар фаъолият доранд. Занон маъмулан аз он шикоят мекунанд, ки ҳангоми қабул ба кор бештар ба мардон бартарӣ дода мешавад ва ба онҳо, ки масъулияти хонавода ва тарбияи фарзандонро бар дӯш доранд, камтар эътимод мекунанд.
