18. 10. 2022

Ном ба ном. 34 кушташудаи ҳодисаҳои Хоруғ ва Рӯшон

Моҳи майи имсол дар шаҳри Хоруғ ва ноҳияи Рӯшони ВМКБ эътирози мардум ва амалиёти мақомот баргузор шуд. Дар натиҷа, ба иттилои расмӣ, 29 кас кушта шудаанд. Кандуков ва суҳбати хабарнигорони Радиои Озодӣ бо мардуми маҳаллӣ ошкор кард, ки камаш 34 нафар ҷон бохтаанд. Дар ҳоле ки мақомот онҳоро “узви гуруҳҳои ҷиноӣ” меноманд, пайвандонашон гуфтанд, ки аксарият бесилоҳ буданду аз паси зиндагии оромонаи худ. Рӯйхати пурраи кушташудаҳо ва нақли наздикони баъзе аз онҳоро инҷо бихонед.

«ШАҲРИ МОРО БЕМАРД КАРДАНД»

Хулосаи ончи дар Бадахшон гузашт

«ШАҲРИ МОРО БЕМАРД КАРДАНД»

Хулосаи ончи дар Бадахшон гузашт

«Амалиёти зиддитеррористӣ» дар Бадахшон як моҳ (аз 18-уми май то 17-уми июн) идома кард

«ШАҲРИ МОРО БЕМАРД КАРДАНД»

Хулосаи ончи дар Бадахшон гузашт

Ба иттилои расмӣ, дар Хоруғ ва Рӯшон 29 кас, аммо ба хабари сокинону манобеи Радиои Озодӣ камаш 34 кас кушта шуданд

«ШАҲРИ МОРО БЕМАРД КАРДАНД»

Хулосаи ончи дар Бадахшон гузашт

Дар бораи ҳалокати 1 афсар ва захмӣ шудани 13 низомӣ гузориш расид

«ШАҲРИ МОРО БЕМАРД КАРДАНД»

Хулосаи ончи дар Бадахшон гузашт

Дар замони амалиёт дар Бадахшон интернет ва иртиботи телефонӣ набуд

«ШАҲРИ МОРО БЕМАРД КАРДАНД»

Хулосаи ончи дар Бадахшон гузашт

Вазорати корҳои дохилӣ гуфт, дар Бадахшон 220 касро дастгир карда, ба зидди 53 нафар парванда кушоданд. Даҳҳо нафар паси дарҳои баста ва ба гуфтаи пайвандонашон, бо айбномаҳои беасос ба муҳлатҳои дароз зиндонӣ шудаанд. Се кас ҳабси якумрӣ гирифтанд

«ШАҲРИ МОРО БЕМАРД КАРДАНД»

Хулосаи ончи дар Бадахшон гузашт

Созмону кишварҳои ғарбӣ, аз ҷумла Порлумони Аврупо, Дидбони Ҳуқуқи Башар, Афви Байнулмилал ва дигарон аз Тоҷикистон хостанд, таъқибу боздошт ва муҳокимаҳои ноодилонаи зодагони Бадахшонро бас кунад, вале Душанбе посухе надодааст.

Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, минтақаи аз рӯйи масоҳат калонтарин, аммо аз нигоҳи нуфус камаҳолитарини Тоҷикистон, моҳи май ва июни 2022 саҳнаи тазоҳурот ва саркӯби мардуми норозӣ буд.

Ҳамааш рӯзи 16-уми май ва пас аз он сар шуд, ки гуруҳе аз ҷавонон барои додхоҳӣ аз маҳаллаи Бархоруғ ба маркази шаҳри Хоруғ равон шуданд.

Аз чӣ шуруъ шуд?
16-уми майи 2022. Тазоҳуроти ҷавонони норозӣ дар Хоруғ. Мақомот аз тири резиниву гази ашковар истифода карданд

Онҳо аз мақомот талаб карданд, ки куштори Гулбиддин Зиёбеков, сокини ноҳияи Роштқалъа ва ду нафари дигарро дар ҷараёни эътирозҳои моҳи ноябри соли 2021 дар Хоруғ одилона таҳқиқ кунанд. Истеъфои раиси шаҳри Хоруғ ва раиси вилояти Бадахшон аз хостҳои дигари ҷавонон буд.

Мақомот талаби онҳоро напазируфтанд ва барои пароканда кардани онҳо тирҳои резинӣ ва гази ашковар ба кор бурданд. Дар он ҳодиса Замир Назаршоев, сокини 31-солаи гузари Гулакени Хоруғ ҷон бохт.

17-уми май, мавҷи эътирозҳо аз Хоруғ ба ноҳияи Рӯшон кӯчид. Рӯзи дигар амалиёти, ба гуфтаи мақомот, “зиддиттеррористӣ” дар ноҳия шуруъ шуд.

Мақомот гуфтанд, пас аз ҳамла ба мошини ходимони амнияти Тоҷикистон ва бастани қитъаи роҳи байнулмилалии Тоҷикистон – Чин амалиётро ба роҳ монданд. Сокинон мегӯянд, асосан ҷавонону мардон сари роҳи корвони низомиён истоданд, то аз хунрезии бештар дар Хоруғ пешгирӣ шавад

Шаҳру ноҳияҳои Бадахшонро танҳо роҳе ба ҳам мепайвандад, ки дар лаби дарёи Панҷ воқеъ аст.

Ба иттилои расмӣ, аз он лаҳза то 17-уми июн дар Рӯшон ва Хоруғ 16 кас кушта шудаанд. Ин шумора дар гузориши дипломатҳои Созмони Милал то 40 нафар номбар шудааст. Кандукови Радиои Озодӣ то ин дам номи 34 кушташударо ошкор кард. Онҳо аз 30 то 57-сола ва аксаран аз ноҳияи Рӯшонанд.

Соли таваллуди кушташудаҳо. Маълумот аз наздикон ва шахсони огоҳ гирдоварӣ шуд.

Ба сабаби онки сокинони маҳаллӣ зери назорати сахт ҳастанд, аз суҳбати ошкор ва фиристодани аксу навор худдорӣ мекунанд. Чанде аз онҳо бе зикри ном гуфтанд, ки дар рӯйдодҳои ноҳияи Рӯшон ҷавонону мардони бесилоҳ ва бегуноҳ кушта шудаанд.

Яке аз онҳо Алишер Қиматшоеви 47-сола аст. Ба гуфтаи пайвандонаш, «ӯ ронанда буд ва зиндагии хоксорона дошт. Дар роҳи Душанбе – Помир мусофир мекашонд. Дар айёми баҳор ба кишт машғул мешуд.»

Пайвандони Алишер Қиматшоев мегӯянд, афсарон ӯро рӯзи 18-уми май аз даруни хонааш гирифта бурдаанд. Яке аз онҳо гуфт, боздошти Қиматшоев дар пеши чашми писари 9-солааш сурат гирифтааст. «Дар даст автомат ба хона даромада, ӯро гирифта бурдаанд. Ҳамсояашонро низ. Онҳоро ба идораи милитсия бурданд,» – нақл кард ӯ.

Ҷасади Қиматшоевро, ба гуфтаи наздикон, ҳамроҳи ҷасадҳои дигар аз гаражи бемористон ёфтаанд.

Ховар Гулобшоеви 45-сола, қурбони рӯйдодҳои моҳи май дар Рӯшон, ба нақли наздиконаш, солҳои дароз дар Русия муҳоҷир буд, вале моҳи феврал аз онҷо ихроҷ шуд.

«Узви ягон гуруҳи террористӣ набуд. Ҳамон рӯзҳо дар Вамар (маркази ноҳияи Рӯшон) буд ва дар ҳолати мармуз кушта шуд,» – гуфт яке аз наздиконаш.

Ҳамсуҳбати мо афзуд, «дар деҳаи Дерзуд ба таъмири хонаи навбунёдаш машғул буд, умед дошт, пас аз солҳои дарози бехонагӣ ва дарбадарӣ имсол якҷо зиндагӣ хоҳанд кард, аммо ин орзу ва умеди ягонаи Ховар ҳамроҳаш ба хок рафт.»

Ёдгор Ғуломҳайдаров , фармондеҳи пешини яке аз қисмҳои низомии вазири пешини ҳолатҳои фавқулода Мирзо Зиёев буд. Мақомот ӯро раҳбари гурӯҳи созмонёфтаи ҷиноӣ дар деҳаи Дерзуд муаррифӣ карданд. Ба гуфтаи наздиконаш, Ёдгор Ғуломҳайдаров баъди ҷанги шаҳрвандӣ «ба ҳаёти осоишта баргашт ва зиндагии хоксорона дошт».

Ба нақли онҳо, хонаашро дар Рӯшон ба ҷамоатхона ё ҷойи ибодати пайравони исмоилия табдил дода буд: «Номи ӯ дар солҳои навадум вирди забонҳо буд, аммо як ҳаёти дарвешонаеро интихоб кард. Зану кӯдак надошт. Дар миёни ҷавонони Рӯшон обрӯи зиёд дошт.»

Аз ҳодисаи Рӯшон моҳҳо гузашт. Бисёре аз сокинони Рӯшон ҳукуматро ба бераҳмӣ ва марги сокинони, ба гуфтаашон, бегуноҳ маҳкум мекунанд. Дар ин миён баъзе аз сокиноне низ ҳастанд, ки назари дигар доранд ва мегӯянд, «ҳукумат интихоби дигар надошт».

Чизе, ки президент Раҳмон рӯзи 18-уми июн дар Данғара ба забон овард: «Раиси ноҳияро лат карданд, муовини раиси ноҳия, мебахшед, зани тоҷикро заданд... Хайр, илоҷи дигар набуд... Амр додам, ки бинед, то ҳадди имкон яроқбадастҳоро безарар гардонед ё ки дастгир кунед.»

Корвони низомӣ пас аз ҳодисаи Рӯшон ба самти Хоруғ рафт. Шоҳидон мегӯянд, он рӯзҳо шаҳр пур аз низомиён буд. Рӯзи 22-юми май Мамадбоқир Мамадбоқиров , як чеҳраи путарафдор дар шаҳри Хоруғ, дар шароити мармуз кушта шуд.

Дар пай чанд узви «Комиссияи 44», иборат аз намояндагони ҷомеи шаҳрванд, ки моҳи ноябри соли гузашта барои таҳқиқи ҳодисаҳои охири он моҳ таъсис ёфта буд, боздошт шуданд. Толиб Айёмбеков, сарҳанг ё полковники бознишаста, боздошт ва Зоир Раҷабову Хурсанд Мазоров , аз чеҳраҳои маъруф дар минтақа, ҷон бохтанд.

Гуланор, як бошандаи Хоруғ, мегӯяд, «шаҳри моро бемард карданд.» Намояндагони мақомот бовар доранд, минтақаро аз «аъзои гуруҳҳои ҷиноӣ» пок карданд.

Номаълум
16-уми май
18-уми май
19-уми май
22-юми май
31-уми май
Номаълум
12-уми июн

Ба назар мерасад, зиндагӣ дар ВМКБ дубора ба маҷрои пешинаи худ бармегардад, аммо осори ғаму ғусса ва захмҳо боқист. Дар ҳоле ки ба гуфтаи сокинон боздошту бозпурсӣ ва муҳокимаи фаъолони маданӣ дар минтақа идома дорад ва иддаои мақомотро дар мавриди мубориза танҳо бо гуруҳҳои ҷиноӣ зери суол мебарад.

Агар дар рӯйхати кушташудаҳо шахси наздик ё ягон ҳамдеҳаву ҳаммаҳаллаи худро наёфтед, нигарон набошед. Метавонед маълумотро тавассути WhatsApp, Telegram ва имейл (почтаи электронӣ) ба мо фиристед. Фиристодани маълумот бе зикри ном ё ба таври махфӣ имконпазир аст.

+420 607 900 808 +420 724 053 959 TAJIKWEB@RFERL.ORG